Иссиқ тўлқини ортда қолди, табиат нафас олмоқда

Ўзбекистонда ўтган ҳафта давомида кузатилган жуда юқори ҳароратлар, аномал иссиқлик тўлқини ва қуруқ ҳаво нафақат одамлар, балки табиат, наботот ва ҳайвонот олами учун ҳам синовли бўлди. Бир неча кун давомида 45–47 даража атрофида сақланган ҳароратлар нафақат метеорологик, балки қишлоқ хўжалиги соҳалари учун ҳам жиддий оқибатлар қолдирди.

Бироқ, хушхабар шундаки, 8 июлдан бошлаб бутун мамлакат бўйлаб об-ҳаво мўтадиллашади. Иссиқ тўлқинлар ортда қолади ва уни салқин, ҳаво оқимлари билан бой бўлган мўътадил ҳаво алмаштиради. Бу нафақат одамлар, балки ҳайвонот ва наботот учун ҳам енгил нафас олиш имконини яратади.

Абдулаҳатов таъкидлаганидек, кейинги 10 кунликда Ўзбекистон ҳавосига учта турли ҳаво оқими таъсир кўрсатади: улар икки антициклоннинг четки қисмлари ва битта паст босимли, лекин кучсиз бўлган иссиқлик улашувчи майдондир. Бу учала омил бирга таъсир қилар экан, ҳарорат кунлар бўйича ўзгариб боради.

Хусусан, илк икки кун давомида салқинроқ об-ҳаво кузатилади. Кечалари ҳарорат 18–21 даражагача тушиши мумкин. Сўнгги тўрт кун давомида қисман кучли иссиқлик қайта кузатилиши мумкин, аммо бу ўтган ҳафтадаги аномал жазирамалар даражасида бўлмайди. Ҳаво ҳарорати 38–40 даражагача кўтарилиши мумкин, аммо бу табиий мавсумий жараён доирасида қабул қилиниши мумкин.

Шундан кейин эса яна бир неча кунлик мўтадил ва салқинроқ об-ҳаво кириб келиши кутилаяпти. Қисқа қилиб айтганда, июлнинг иккинчи ўн кунлиги табиат учун ҳам, одамлар учун ҳам бирмунча барқарор ва бардошли давр бўлади.

Бунгача кузатилган аномал иссиқлик, айниқса 2–5 июл кунлари қайд этилган ҳарорат тўлқини эса тарихий рекордларни янгилади. Жумладан, Навоий вилоятидаги Машиқудуқ станциясида +47 даража, Бухоронинг чўл станцияларида эса +46 даража ва ундан юқори ҳарорат қайд этилди. Баъзи кузатув пунктларида эса бу кўрсаткичлар тарихий максимумни ортда қолдиргани қайд этилди.

Бу иссиқлик тўлқини айниқса қишлоқ хўжалиги соҳаларига турли шаклларда зарар етказгани маълум қилинди. Пахта, боғдорчилик, узумчилик йўналишидаги ҳосилдорликка таъсири сезиларли бўлиши мумкин. Айниқса, Бухоро, Қашқадарё, Хоразм, Сурхондарё ва Самарқанд вилоятларидаги қатор туманларда мевали дарахтлар ва пахта ҳосилида 30–40 фоизгача камайиш қайд этилиши мумкин.

Иқлимшунослар бу фаол иссиқликнинг маълум қисми иқлим ўзгариши билан боғлиқ эканини таъкидламоқда. Аммо бу ҳолат йил давомида яна неча марта такрорланиши мумкинлиги ҳозирча номаълум. Шунга қарамай, табиатнинг бу “иссиқ нафас”идан кейин бир оз танаффус бўлади, деган умид бор.

Фермерлар, боғбонлар ва деҳқонлар учун бу келаётган мўътадил кунлар ҳосилни тиклаш, сув тежамкорли бўйича иложи борича чора кўриш ва зарарни камайтириш имконини яратади. Аммо бунинг учун об-ҳаво прогнози ва иқлим сигналларига эътибор бериш, метеорологик маълумотлардан самарали фойдаланиш зарур.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!