Орталық банк несие саудасы нарығына қатысушылар үшін әдеп ережелерінің жобасын қоғамдық талқылауға шығарды. Құжат нарықтағы ашықтықты, әдеп стандарттарын және тұтынушы құқықтарын кеңірек қорғауды көздейді.
Жобаға сәйкес, FinTech қауымдастығы арқылы "Сенім белгісі" жүйесі іске қосылады. Бұл белгі несиелік қызметтердің ашықтығы мен заң талаптарына сәйкестігін білдіреді, оны алу үшін кәсіпкерлік субъектісі Қауымдастыққа мүше болуы керек.
Сондай-ақ, әрбір несие ұйымы өзінің ресми сайтында барлық өнімдер, төлем тәртібі, комиссиялар мен айыппұлдар туралы толық және түсінікті ақпарат беруі керек. Клиентпен келісімшарт жасалмас бұрын қызмет көрсетуші тарап келесі мәліметтерді ашық түрде ұсынады: бір реттік төлем құны, барлық үстемеақылар мен алымдардан кейінгі жалпы сома, нақты төлем кестесі, түрлі комиссиялар мен айыппұлдар, қызметтің толық құны жылына пайызбен көрсетілген балама, келісімшартты мерзімінен бұрын тоқтату тәртібі, кешіктірілген төлемнің салдары, "Сенім белгісі" нөмірі және өтініш үшін байланыс мәліметтері.
Жарнамада құмар ойыншы және алдамшы сөздерді қолдануға тыйым салынады. Атап айтқанда, "0 пайыз," "тегін," "барлығына қолайлы" сияқты анықтамалар қолданылмайды. Бұл талап клиентті нақты шарттармен таныстыру, артық уәдемен алданбау үшін енгізілген.
Жас шектеуі де анықталды: несие қызметтері тек 18 жастан асқан тұлғаларға көрсетіледі. Алғашқы лимит 2 миллион сум болып белгіленеді. Егер клиент лимитті арттырғысы келсе, оның борыштық жүктемесі 50 пайыздан аспауы керек. Барлық пайыздар мен алымдардың жиынтығы жылына негізгі қарыздың жартысынан аспауы керек.
Қарызды өндіріп алу үдерісі заңды және адами өлшемдерді қатаң сақтай отырып жүзеге асырылады: қорқыту, қысым көрсету, ар-намысқа және қадір-қасиетке қол сұғу сияқты әдістерге мүлдем тыйым салынады. Мерзімі өткен қарызы бар клиентке жаңа несиелік сауда қызметі көрсетілмейді. Сондай-ақ несие ұйымдары кешігумен жұмыс істеудің нақты тетіктерін енгізеді: Soft-Collection (ескерту және байланыс), Hard-Collection (қатаң шаралар аясында, қолданыстағы заңдар аясында), Legal-Collection (сот-құқық органдарының қатысуымен).
Алаяқтыққа қарсы шаралар да күшейтіледі. Жаңа клиенттер биометриялық әдіспен тіркеледі, ұйымдарда ақпараттық және киберқауіпсіздік бөлімдері жұмыс істейді. Кредиттік бюролармен тұрақты ақпарат алмасу жолға қойылып, клиенттің тарихын бағалауда автоматтандырылған критерийлер қолданылады.
Жоба әзірге қоғамдық талқылауда. Ұсыныстар мен пікірлер ескерілгеннен кейін талаптарды кезең-кезеңімен тәжірибеге енгізу көзделген. Шенеуніктердің айтуынша, жаңа ережелер несиелік саудада сенім ортасын нығайтып, клиент пен ұйым арасындағы қарым-қатынасты ашық әрі тәртіпке келтіреді.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
