Глюкоза инсон танасида ҳаётий аҳамиятга эга моддалардан бири ҳисобланади. Унинг асосий вазифаси — организмни энергия билан таъминлашдир. Глюкоза қон орқали ҳужайраларга етиб бориб, у ерда махсус биокимёвий жараёнлар ёрдамида парчаланади. Натижада организм учун энг муҳим энергия манбаи саналадиган аденозинтрифосфат (АТФ) молекуласи ҳосил бўлади. АТФ эса барча биологик жараёнлар, жумладан, нафас олиш, юрак уриши, мушаклар ҳаракати ва ҳатто мия фаолияти учун зарур қувватни таъминлайди.
Мутахассислар таъкидлашича, глюкоза айниқса мия учун жуда муҳим. Чунки инсон мияси бошқа органларга нисбатан кўпроқ энергия талаб қилади. Шу сабабли, миянинг тўғри ишлаши ва диққатни сақлаш учун қон таркибидаги глюкоза миқдори етарли бўлиши керак. Агар организмда глюкоза танқислиги кузатилса, мия фаолияти секинлашади, инсонда чарчоқ, бош айланиши ва ҳатто ҳушдан кетиш ҳолатлари рўй бериши мумкин.
Соғлом инсонларда қон таркибидаги глюкоза даражаси маълум меъёрда сақланади. Оддий ҳолатда оч қоринга қоннинг глюкоза миқдори 3,9–5,5 ммоль/л атрофида бўлади. Агар бу кўрсаткич меъёрдан ошиб кетса, гипергликемия ҳолати — яъни қонда глюкоза даражасининг юқорилаши кузатилади. Аксинча, глюкоза даражаси кескин пасайиб кетса, гипогликемия юзага келади. Икки ҳолат ҳам инсон саломатлиги учун хавфли ҳисобланади.
Шунинг учун организм қон таркибидаги глюкоза миқдорини доимий равишда назорат қилиб туради. Бу жараёнда асосий ролни гормонлар — инсулин ва глюкагон бажаради. Инсулин қондаги глюкоза кўпая бошлаганда уни нормал даражага тушириш вазифасини ўтайди. Глюкагон эса аксинча, қон таркибида глюкоза миқдори камайганда уни оширишга ёрдам беради. Ушбу мувозанат организмда ҳаётий жараёнларни барқарор сақлаш учун жуда зарур.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
