Glyukoza inson tanasida hayotiy ahamiyatga ega moddalardan biri hisoblanadi. Uning asosiy vazifasi — organizmni energiya bilan ta’minlashdir. Glyukoza qon orqali hujayralarga yetib borib, u yerda maxsus biokimyoviy jarayonlar yordamida parchalanadi. Natijada organizm uchun eng muhim energiya manbai sanaladigan adenozintrifosfat (ATF) molekulasi hosil bo‘ladi. ATF esa barcha biologik jarayonlar, jumladan, nafas olish, yurak urishi, mushaklar harakati va hatto miya faoliyati uchun zarur quvvatni ta’minlaydi.
Mutaxassislar ta’kidlashicha, glyukoza ayniqsa miya uchun juda muhim. Chunki inson miyasi boshqa organlarga nisbatan ko‘proq energiya talab qiladi. Shu sababli, miyaning to‘g‘ri ishlashi va diqqatni saqlash uchun qon tarkibidagi glyukoza miqdori yetarli bo‘lishi kerak. Agar organizmda glyukoza tanqisligi kuzatilsa, miya faoliyati sekinlashadi, insonda charchoq, bosh aylanishi va hatto hushdan ketish holatlari ro‘y berishi mumkin.
Sog‘lom insonlarda qon tarkibidagi glyukoza darajasi ma’lum me’yorda saqlanadi. Oddiy holatda och qoringa qonning glyukoza miqdori 3,9–5,5 mmol/l atrofida bo‘ladi. Agar bu ko‘rsatkich me’yordan oshib ketsa, giperglikemiya holati — ya’ni qonda glyukoza darajasining yuqorilashi kuzatiladi. Aksincha, glyukoza darajasi keskin pasayib ketsa, gipoglikemiya yuzaga keladi. Ikki holat ham inson salomatligi uchun xavfli hisoblanadi.
Shuning uchun organizm qon tarkibidagi glyukoza miqdorini doimiy ravishda nazorat qilib turadi. Bu jarayonda asosiy rolni gormonlar — insulin va glyukagon bajaradi. Insulin qondagi glyukoza ko‘paya boshlaganda uni normal darajaga tushirish vazifasini o‘taydi. Glyukagon esa aksincha, qon tarkibida glyukoza miqdori kamayganda uni oshirishga yordam beradi. Ushbu muvozanat organizmda hayotiy jarayonlarni barqaror saqlash uchun juda zarur.
