Ukrainadagi urushda boʻlib qaytgan rossiyalik jurnalist: Urushdagi his-tuygʻular haqida

Elena Kostyuchenko Ukrainaga Rossiyaning «Novaya gazeta» muxbiri sifatida borgan edi. Uning Odessa, Xerson va Nikolaev shaharlarida tayyorlangan reportajlari ushbu gazetada tsenzura cheklovlari bilan e'lon qilingan. Rossiya Federatsiyasi qonunchiligiga rioya qilinganiga qaramay, Bosh prokuratura va «Roskomnadzor» talabi bilan matnlar oʻchirib tashlangan, «Novaya gazeta» esa oʻz ishini toʻxtatishga majbur boʻlgan.

«Novaya gazeta. Evropa» nashri uchun maxsus ravishda Elena Kostyuchenko Ukrainadagi urushda oʻzi koʻrgan narsalar haqida gapirib berdi.

— Men oʻz qahramonlarim bilan aloqada boʻlib turaman. Ularning barchasi tirik. Qahramonlarimdan biri — Rossiya armiyasi tomonidan faol ravishda qidirilgan xersonlik jurnalist Konstantin Rijenko biroz vaqtga yoʻqolib qolgandi. Hamma dahshatga tushib qoʻrqqandi, ammo hozir u qaytib kelgan, oʻzi aloqaga chiqdi. Albatta, messenjerlar orqali tafsilotlarni soʻrab boʻlmaydi, shunday boʻlsa-da, u tirikligidan juda xursandman.

Men rossiyalik askarlar bilan bevosita muloqot qilmaganman, ammo Xersondagi odamlar ular bilan gaplashayotganini eshitganman, ular viloyat kengashidagi askarlar oldiga borib, ularga gumanitar yordam, dorilar, Qrimga ketish masalalarida murojaat qilardi. Odamlar kelib, savollar berganiga guvoh boʻlganman. Bir qiz ulardan istilochi sifatida oʻzlarini qanday his qilishayotgani haqida soʻradi. Mening yoshimdagi bir harbiy erkak unga: «Lekin biz sizlarga hech qanday yomonlik qilmayapmiz-ku?» — deb javob berdi. Qiz: «Lekin bu erga kelishda bizning qarshilik koʻrsatib, sizlar bilan jang qilgan odamlarimizni oʻldirgansiz-ku?» — dedi. U esa: «Men hech kimni oʻldirmaganim aniq», — dedi. Qiz undan buni qaerdan bilasiz, deb soʻradi, u esa: «Buni ich-ichimdan his qilaman», — deb javob qildi.

Ikki qizi halok boʻlib, ularni dafn qilmoqchi boʻlib turgan bir ota bilan gaplashsam, unda gʻam-qaygʻu va qoʻrquvdan boshqa his-tuygʻularga joy boʻlmasligi tushunarli. Agar harbiy xizmatga chaqirilgan va navbatda turib, voenkomatga muvaffaqiyatli yozilgan; hali urushda boʻlib koʻrmagan, ya'ni jang qilmagan, ammo ertaga urushga ketib jang qiladigan 20 yoshli yigitcha bilan gaplashsam, u oʻzini botir qilib koʻrsatadi, quvonadi, bundan faxrlanadi va albatta, qoʻrquvni ham his qiladi. Urushda qandaydir, hamma uchun umumiy boʻlgan hissiyot boʻlmaydi, qandaydir umumiy fon yoʻq.

Takror aytaman, sizning har bir tanlovingiz notoʻgʻri boʻlib chiqishi mumkin. Hech narsani oldindan aniq ayta olmaysiz, lekin ayni paytda yaqinlaringizni sevishda, ular haqida qaygʻurishda davom etasiz.

Shahardan evakuatsiya qilishga urinish yoki shaharda qolish masalasi koʻtarilganida, bu juda ogʻriqli savol boʻlib, turli odamlar buni oʻzi uchun toʻgʻri echa olmaydi.

Hali bu bosqichga guvoh boʻlganim yoʻq, lekin Donbass misolida bilamanki, biroz vaqtdan keyin aldamchi xavfsizlik tuygʻusi paydo boʻladi. Urushda bir, ikki, uch oy oʻtib, siz esa tirik qolsangiz, dangasalikka oʻxshagan hissiyot kelib chiqadi, xuddiki siz kuchni tejash rejimiga oʻtasiz. Masalan, havo trevogasi boshlanganida ertoʻlaga tushmay qoʻyasiz. Bilishim boʻyicha, oddiy fuqarolar oʻlimlari soni odatda aynan urushning ikkinchi yoki uchinchi oyida oshadi, chunki odamlar qoʻrqishdan va har bitta harakati bilan hayotini saqlab qolishga urinishdan shunchalik charchaydiki, bunga intilmay qoʻyadi va halok boʻla boshlaydi.

Davomi bor... “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring