Baliq yegan bolalar boshqalardan yaxshiroq bo‘ladi, nega?

Bolalarda mehribonlikni qanday tarbiyalash mumkin? Ilmiy tadqiqotlarga ko‘ra, javob – baliq!

Zamonaviy ota-onalar farzandlarining faqatgina aqlli va bilimli, balki mehribon, ko‘maklashuvchan va bag‘rikeng bo‘lishini ham xohlaydi. Ammo bunday fazilatlarni qanday shakllantirish mumkin? Angliyadagi Bristol universiteti olimlari qiziqarli natijaga keldi – baliq yeyish bolalarda ijobiy xulq-atvor shakllanishiga olib kelar ekan.

Tadqiqot doirasida minglab yetti yoshli bolalarning ovqatlanish odatlari va ularning xulq-atvori o‘rganilgan. Natijalar shundan dalolat berdiki, haftasiga kamida 190 gramm baliq iste’mol qilgan bolalar, umuman baliq yemaydigan tengdoshlariga nisbatan ancha mehribon va hojatbaror ekan. Aniqrog‘i, baliq yemaydigan bolalarda 43% hollarda “prosotsial” – ya’ni jamiyat uchun foydali, yaxshi xulq-atvor kamroq kuzatilgan. Bu xulqlar qatoriga o‘yinchoqlarini bo‘lishish, do‘stlariga yordam berish yoki kimnidir yuragi og‘riganda tasalli berish kabi harakatlar kiradi.

Bunday ta’sirning ilmiy asosi ham bor. Baliq tarkibidagi omega-3 yog‘ kislotalari, D vitamini, yod va selen moddalari bolalar miyasi rivojiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi, bu esa o‘z navbatida, ularda ruhiy barqarorlik, hamdardlik va ijtimoiy faollikni kuchaytirishi mumkin.

Ba’zilar esa bundan boshqa omillarni ham ta’kidlashmoqda. Masalan, baliq mahsulotlari ko‘pincha qimmatroq bo‘lgani sababli, ularni yeyadigan bolalar ko‘proq ta’minlangan oilalarda o‘sishi mumkin. Bu esa o‘z navbatida ta’lim va tarbiya sifati bilan bog‘liq bo‘lishi ehtimoldan xoli emas. Shu bois, tadqiqot natijalariga ijtimoiy omillar ham ta’sir ko‘rsatgan bo‘lishi mumkin.

Shu bilan birga, baliq iste’moli atrof-muhitga ham ta’sir ko‘rsatishi inkor etilmasligi kerak. Oxirgi yillardagi ma’lumotlarga ko‘ra, baliqchilik sanoati bahri okeanlardan juda ko‘p baliq olayotgani sababli, 2048 yilga borib baliqlar populyatsiyasi keskin kamayishi mumkin. Shuningdek, dengiz suvlaridagi ifloslanish – plastik chiqindilar va kanalizatsiya oqovlari – baliqlar orqali inson organizmiga zarar yetkazish xavfini ham oshirmoqda.

Demak, bu yerda muvozanat kerak. Agar farzandingiz mehribon va ko‘maklashuvchan bo‘lishini xohlasangiz, uning ovqatiga ba’zan baliqni qo‘shish manfaatli bo‘lishi mumkin. Biroq, buni ekologik mas’uliyatni unutmagan holda amalga oshirish kerak – masalan, barqaror baliqchilikdan olingan baliqlarni tanlash yoki ekologik almashinuvchi manbalarga e’tibor qaratish mumkin.

Tadqiqotning yana bir qiziq jihati: bolalar Finding Nemo multfilmini tomosha qilish chog‘ida, ular o‘zlari iste’mol qilgan baliq haqida o‘ylab ko‘z yosh to‘kishar ekan. Bu esa bolalarda his-tuyg‘ular rivojlanganining va ularda aslida tabiatga hamdardlik mavjudligining belgisi bo‘lishi mumkin.

Xulosa sifatida, agar bolangizda mehribonlik, boshqalarga yordam berish va hamdardlik kabi fazilatlarni rivojlantirmoqchi bo‘lsangiz, uning ratsionga baliqni ham kiritishni o‘ylab ko‘rishingiz mumkin. Lekin shu bilan birga, atrof-muhitni asrash va kelajak avlod uchun hayot sifatini saqlash ham katta ahamiyatga ega. Barqarorlik va ehtiyotkorlik bilan tanlangan baliqli taomlar orqali ikki maqsadga erishish mumkin – sog‘lom, mehribon farzandlar va sog‘lom tabiat!

Ayting: “Baliq yegan bola boshqalarga yordam berishga shoshiladi!”

Demang: “Bugun tushlikda tuna musi butqasi – yomon xulqga qarshi kurash!” “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!