Аргентина президенти Хавьер Милей фирибгарликда айбланмоқда

^{Фото: Pilar Olivares / Reuters}
Аргентиналик адвокатлар Хонатан Балдивьесо ва Маркос Селай мамлакат президенти Хавьер Милейни фирибгарликда айблаб, судга берди. Аввалроқ, Милей ижтимоий тармоқларда $LIBRA мемкоинини реклама қилган, дастлаб унинг нархи кескин кўтарилиб, кейин қулаган, оқибатда кўплаб одамлар иқтисодий зарар кўрган эди. AP хабарига кўра, Балдивьесо Аргентина президентининг ҳаракатлари «содир этилган жиноятда муҳим аҳамиятга эга бўлганини» таъкидламоқда. Meduza можаро тафсилотларини келтирди.

Мемкоин (memecoin) нима? У асосий қийматга эга бўлмаган криптовалюта, кўнгилхушлик ва курсининг ўсишида пул ишлаб қолиш мақсадида яратилади. Кўпинча, бундай криптовалютанинг яратувчилари лойиҳани ривожлантирмоқчи эмаслигини олдиндан эълон қилади, лекин фойдаланувчилар қисқа вақт ичида юзлаб ва минглаб фоиз фойда олиш умидида бундай мем-токенларини сотиб олади.

Аргентина президентининг твитидан сўнг, $LIBRA мемкоини нархи ярим соат ичида 1300 фоизга кўтарилди, кейин пасайиб кетди

14 февраль куни Хавьер Милей Х ижтимоий тармоғида $LIBRA криптовалютасини реклама қилувчи хабарни жойлаштирди. Милейнинг таъкидлашича, «хусусий лойиҳа» «Аргентинадаги кичик бизнес ва тадбиркорларни молиялаштириш орқали Аргентина иқтисодиётининг ўсишини рағбатлантириш» учун мўлжалланган. «Дунё Аргентинага сармоя киритмоқчи. $LIBRA», дейилади постда. Твитда Vivalalibertadproject веб-сайтига ҳавола мавжуд бўлиб, унда «Viva la libertad!» («Яшасин озодлик!»), ибораси мавжуд. Одатда Милей ўз нутқларини шу ибора билан якунлайди.

Бир неча соат ўтгач, Милей твитни ўчириб ташлади ва шундай деди: «Мен лойиҳа тафсилотларини билмасдим ва билиб олганимдан кейин уни тарғиб қилишни давом эттирмасликка қарор қилдим». Шунингдек, Аргентина президенти криптовалютани ишга туширган хусусий компания билан «алоқаси умуман йўқлигини» таъкидлади.

$LIBRA токени юқори транзакция тезлиги ва паст комиссия тўловларига эга бўлган Solana блокчейнида ишга туширилди ва бу уни мемкоин трейдерлари орасида машҳур қилди. Ишга тушириш вақтида криптовалютанинг қиймати сезиларли даражада ошди - ярим соат ичида 1300 фоизга. Энг юқори чўққисида криптовалютанинг бозор қиймати 4,6 миллиард долларни ташкил этди, аммо кейин нарх кескин тушиб кетди, бу мемкоинлар билан тез-тез содир бўладиган ҳодиса. Инвесторлар миллионлаб зарар кўрди. Мемкоиннинг капитализацияси 95 миллион долларга тушиб қолди.

Криптовалютанинг ишга туширилиши «глобал фирибгарлик» деб аталди. Аргентина президенти офиси тергов бошлади

Аргентиналик иқтисодчилар ва криптовалюта экспертлари $LIBRA мемкоинининг ишга туширилишини Rug Pull фирибгарлиги деб атади — бунда токен эгалари уни ишга тушириб, инвесторларни тезкор жалб қилади, кейин эса лойиҳадан воз кечиб, даромадни тезда нақдлаштиради.

Рақамли хавфсизлик бўйича мутахассис, молиявий пирамидаларни фош қилиш билан машҳур Хавьер Смалдоне $LIBRA мемкоинининг ишга туширилишини «глобал фирибгарлик» деб атади. «Олинган фойда тахминан 107 миллион доллар эканлиги маълум бўлди. Эҳтимол бундан ҳам кўпроқ», деди у.

Аргентина президенти маъмурияти 15 февраль куни Хавьер Милей криптовалютани ишлаб чиқишда иштирок этмагани ва чайқовчиликка йўл қўймаслик, лойиҳа тараққиётини чеклаш учун твитни ўчириб ташлаганини айтди.

«Президент ўзининг шахсий аккаунтларида ҳар куни бўлганидек, Аргентинада иш ўринлари яратиш ва инвестицияларни жалб қилиш бўйича лойиҳаларни йўлга қўймоқчи бўлган кўплаб тадбиркорларни [рағбатлантириб] KIP Protocol лойиҳасининг ишга туширилиши ҳақидаги хабар билан ўртоқлашди», дейилади президент девони хабарида.

Президент маъмуриятининг таъкидлашича, Милей ушбу ҳолатни тергов қилиш ва «мамлакат ҳукумати аъзолари, жумладан, президентнинг ўзида ҳам қонунбузарлик бор-йўқлигини аниқлаш учун» коррупцияга қарши кураш департаментини зудлик билан жалб қилган.

У, шунингдек, $LIBRA криптовалютасини ишга тушириш бўйича «шошилинч текширув» ўтказиш ва иштирок этганларнинг барчасини аниқлаш учун президент девонида тергов гуруҳини яратишни буюрган. «Тергов давомида тўпланган барча маълумотлар KIP Protocol лойиҳаси билан боғлиқ бўлган компаниялар ёки шахслар томонидан жиноят содир этилганлигини аниқлаш учун адлия органларига юборилади», деб таъкидлади маъмурият. Шу билан бирга, Милей идораси президент ва унинг жамоаси аъзолари яқинда Буэнос-Айресдаги президент саройида KIP Protocol вакиллари билан учрашганини тан олди.

Мемкоин муаллифларидан бири Милей лойиҳадан ҳеч нарса ишлаб олмаганини даъво қилмоқда

Криптовалюта қулашидан сўнг, мемкоиннинг ишга туширилиши учун масъул бўлган америкалик тадбиркор ва Kelsier Ventures раҳбари Ҳайден Марк Дэвис Милейнинг маслаҳатчиси эканини ва «у ва унинг жамоаси билан Аргентинада жуда катта токенизациялар ва ҳақиқатан ҳам ажойиб нарсалар устида ишлаётганини» айтди. Дэвис мемкоин қийматининг пасайишида Хавьер Милейни айблади. «Аввалги мажбуриятларга қарамай, Милей ва унинг жамоаси тўсатдан ўз позициясини ўзгартириб, қўллаб-қувватлашдан воз кечди ва ижтимоий тармоқлардаги барча олдинги хабарларни ўчирди», деди Дэвис.

Президент офиси Дэвиснинг «Аргентина ҳукумати билан ҳеч қандай алоқаси йўқ ва бўлмаганини» айтди. Шу билан бирга, Bloomberg хабарига кўра, Милей январь ойида Дэвис билан учрашган, чунки Kelsier Ventures раҳбари $LIBRA учун рақамли инфратузилмани яратишда иштирок этиши керак эди. Милей лойиҳа ҳақида бир неча ой олдин билган. Аммо 15 февраль куни Милей лойиҳа ҳақида ҳеч нарса билмаслигини айтди.

$LIBRA криптовалютаси ишга туширилиши туфайли зарар кўрганлар орасида инвестор ва Barstool Sports компанияси асосчиси Дэйв Портной ҳам бор. У воқеани «тарихдаги энг катта фирибгарлик» деб атади, гарчи у сармоясининг бир қисмини сақлаб қолишга муваффақ бўлса ҳам. Портнойнинг айтишича, Дэвис уни лойиҳани ишга туширишда иштирок этишга чақирган, шунингдек, Милейдан интервью олишни таклиф қилган. Портной Милейнинг твитидан сўнг лойиҳага сармоя киритган. «Мен уни худди аҳмоқ каби сотиб олдим. Милей твит ёзмагунча, мен ҳеч нарса сотиб олмагандим», деди Портной.

Ҳайден Марк Дэвис $LIBRA мемкоинининг ишга туширилиши Rug Pull фирибгарлиги эканини рад этмоқда. «Мен биринчи рақамли душман бўлишни хоҳламайман. Мен бундан пул ишламадим. Ҳаётим хавф остида», деди у. Шунингдек, Дэвис, «Милей бундан ҳеч қандай пул топмаган», деди. Унинг таъкидлашича, Аргентина президенти яқинда телевизион интервью беради ва $LIBRA мемкоинини қўллаб-қувватлайди, шундан сўнг унинг нархи яна кўтарилиши мумкин. Дэвис сўзларига кўра, лойиҳа иштирокчилари орасида тадбиркор Мануэл Терронес Годой ҳам бор, у аввалроқ рақамли инвестиция бўйича фирибгарликда айбланган.

Милейнинг рақиблари импичментни талаб қилмоқда. Лекин, эҳтимол, президент ҳеч қандай хавф остида эмас

Инқироздан Хавьер Милейнинг сиёсий рақиблари фойдаланишга уринмоқда. Аввалроқ коррупцияда айбланиб, 6 йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинган Аргентинанинг собиқ президенти Кристина Киршнер Милейни «крипто фирибгар» деб атади. Фуқаролик коалицияси партияси раҳбари Максимилиано Ферраро парламентни текширув ўтказишга ва айбдорларни аниқлашга чақирди. Айрим сиёсатчилар Милейга импичмент эълон қилиш билан таҳдид этмоқда, аммо Bloomberg ёзганидек, парламент бундай қарор учун овоз бериши даргумон.

Милей криптовалюта можаросининг жиддий сиёсий оқибатларидан омон қолиши мумкин, чунки Аргентинада инфляция пасайиб, иш ҳақи ошди ва иқтисодиёт ўсмоқда. Сўровларга кўра, президентнинг рейтинги бир неча ойдан бери 47 фоизни ташкил этяпти, Аргентинадаги бошқа сиёсий кучлар эса ундан машҳурроқ эмас. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг