Путин Ғарбнинг 30 кунлик оташкесим бўйича таклифига қандай жавоб қайтарди?

Владимир Путин 11 майга ўтар кечаси берган баёнотида Украина ва унинг ғарбдаги иттифоқчиларининг 30 кунлик янги сулҳ эълон қилиш таклифини қабул қилмади ва Киевни Москва томонидан аввал эълон қилинган қисқа муддатли оташкесимларни бузишда айблади.

У ярашув масаласини Москва ва Киевнинг 15 май куни Истанбулда бўлиб ўтиши мумкин бўлган тўғридан тўғри музокараларида муҳокама қилишни таклиф қилди. Москва уларда олдиндан ҳеч қандай шартларсиз иштирок этишга тайёр, деди Россия президенти.

Путиннинг таклифи аслида 2022 йилда самарасиз якунланган формат ва жараёнга қайтишдир.

Владимир Путиннинг Кремлда журналистлар учун берган тунги баёнотидан билиш мумкинки, Москва амалда Украинанинг янги шартларсиз 30 кунлик сулҳ эълон қилиш таклифига рад жавобини берди.

У Киевни бунгача Кремл эълон қилган барча сулҳларни: 2025 йил март-апрел ойларидаги «энергетика сулҳи», апрел ойидаги «Пасха сулҳи» ва Москва томонидан 8-10 май кунлари учун эълон қилинган уч кунлик оташкесимни бузишда айблаган. Украина бундай айбловларни бир неча бор рад этган ва ўт очишни тўхтатиш режимини айнан Москва бузаётганини таъкидлаган.

Киевнинг 12 майдан бошлаб 30 кунлик тўлиқ ва сўзсиз ўт очишни тўхтатиш режимини эълон қилиш таклифи бир кун аввал Украинада бўлиб ўтган «кўнгиллилар коалицияси» саммити ҳамда Франция, Буюк Британия, Полша ва Украина етакчиларининг Доналд Трампга биргаликдаги қўнғироғи якунлари бўйича Киевда янграган эди. АҚШ президенти ҳам Москвадан «тўлиқ ва сўзсиз сулҳ» эълон қилишни талаб қилиш бўйича қўшма қарорни қўллаб-қувватлаганди.

Ўт очишни тўхтатиш ғоясидан бош тортган Путин Киевга «ҳеч қандай шартларсиз» тўғридан тўғри музокараларни тиклашни таклиф қилди.

Бу 15 май куни Истанбулда бўлиши мумкин, деди у Кремлда журналистларга.

Янги музокаралар, Путиннинг сўзларига кўра, 2022 йилги Истанбул музокараларининг давоми бўлиши керак.

«Кечиктирмасдан, Истанбулда... улар тўхтатилган жойда бошлашни таклиф қиламиз», – деди Путин ва ўшанда ярашув билан якунланмаган музокараларни Украина томони бузганини қўшимча қилди.

Унинг сўзларига кўра, 11 май, якшанба куни у бу ташаббусни Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўған билан муҳокама қилишни режалаштирмоқда. Туркия раҳбари 2022 йилда ҳам Киев ва Москва ўртасида воситачилик қилганди.

«Музокаралар чоғида янги сулҳ, янги оташкесим ҳақида келишиб олиш мумкин бўлиши эҳтимолдан холи эмас», – деди Путин ва энди «тўп Украина томонида» эканини қўшимча қилди.

У музокаралар чоғида ўт очишни тўхтатиш режими эълон қилишни таклиф этмаган.

Шу билан бирга, Россия президенти илгари кўп марта айтган гапини такрорлади: «Биз Украина билан жиддий музокаралар олиб боришга тайёрмиз, уларнинг маъноси можаронинг асл сабабларини бартараф этишдир».

У, шунингдек сулҳ Киевнинг қайта қуролланиш, ҳарбийларни ўқитиш ва бошқа имкониятларини ҳам истисно қилиши кераклигини эслатди. У март ойида, Москванинг эҳтимолий сулҳга муносабатини биринчи марта изоҳлаганида ҳам шундай шартларни келтирди. «Биз ҳам шунинг тарафдоримиз, аммо нюанслар бор», – деганди ўшанда Россия президенти Москва ўт очишни тўхтатиши учун талаб этиладиган шартларни назарда тутиб.

Украина ва унинг ғарбдаги иттифоқчилари бу талабларни номақбул деб атади, чунки бундай ҳолатда Киев қуролсизланишига тўғри келади.

Путиннинг чиқиши Москва вақти билан тахминан тунги соат 01:30 да бошланган ва тахминан 20 дақиқа давом этган, бу президентнинг Москвадаги энг кечки чиқиши бўлиши мумкин. Кўп ўтмай, Украинадаги мониторинг каналлари Россиянинг зарбдор дронлари 8-10 май кунларидаги қисқа муддатлик танаффусдан кейин Украина осмонига кириб келиши қайта тиклангани ҳақида хабар берди.

Киев нима таклиф қилганди?

Путиннинг баёноти Киевда Украинага иттифоқчи давлатлар етакчиларининг «кўнгиллилар коалицияси» номи остидаги саммитидан бир неча соат ўтиб берилди. Путиннинг баёноти кутилаётган шароитда Кремл саммит якунларига изоҳ бермади: саммит якунида Украина президенти Володимир Зеленский 12 майдан бошлаб камида 30 кун давомида ўт очишни тўлиқ ва сўзсиз тўхтатиш бўйича талаб ҳақида эълон қилди.

Саммитда иштирок этиш учун 10 май куни эрталаб Украина пойтахтига Германиянинг янги канцлери Фридрих Мерц, Франция президенти Эммануэл Макрон, Буюк Британия бош вазири Кир Стармер ва Полша ҳукумати раҳбари Доналд Туск ташриф буюрганди. Зеленский билан музокаралардан сўнг, беш киши ўз ташаббусларини АҚШ президенти Доналд Трамп билан телефон орқали муҳокама қилди, Трамп уларнинг Москвага нисбатан талабини қўллаб-қувватлади.

«Агар [Путин] тинчлик ҳақида жиддий гапираётган бўлса, унда буни кўрсатиш имконияти бор. „Агар“ ва „лекин„“ дейишни, шартлар ва кечиктиришларни бас қилиш керак», – деди Стармер саммит якунида.

Агар Москва бунга рози бўлмаса, Европа ва АҚШ унга қарши янги санкциялар жорий этишга тайёр, деб ваъда берди Макрон.

Ғарб етакчилари ҳозирча Путиннинг 30 кунлик сулҳни рад этишига ўз баҳоларини беришмади. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!