Суперяхталар нега тобора катталашиб бормоқда?

Дунё миқёсида суперяхталарга бўлган талаб кескин ошмоқда. Айниқса, бой ва машҳур инсонлар шахсий сузувчи ҳашаматли “саройлар”га катта эътибор қаратмоқда. Ва улар ҳар қачонгидан ҳам каттароқ, кенгроқ ва қулайроқ бўлишини хоҳлашмоқда.

Йиллардан буён суперяхталар соҳасида тажрибага эга италиялик Паола Трифиро ва унинг турмуш ўртоғи ўнлаб яхталарга эгалик қилган. Уларнинг сўзларига кўра, замонавий суперяхталар аслида ҳаракатланадиган беш юлдузли меҳмонхоналарга ўхшайди. Трифиро хоним дизайн жараёнида шахсан иштирок этади ва жамоа учун кенг ошхона бўлишини талаб қилади. Сабаби оддий – “Агар сиз сифатли овқатга ўрганган бўлсангиз, дунёнинг ҳар ерида бундай ресторанларни топиш мушкул”, дейди у.

Шунингдек, у йирик ўлчамдаги кемаларда ўзини янада хавфсизроқ ҳис қилишини таъкидлайди: “Хоҳ у китлар билан бирга сузиш бўлсин, хоҳ Фижи оролларидаги балиқчилар билан учрашув – менинг кемаларим менга қудрат ва хавфсизлик бағишлайди.”

Суперяхта нима ўзи?
Расмий таъриф бўлмаса-да, Боат Интернатионал нашри суперяхтани узунлиги 24 метрдан ортиқ, ҳашаматли ва профессионал жамоа томонидан бошқариладиган шахсий кемалар деб атайди.

COVID-19 пандемияси даврида бу саноат портлади. Меҳмонхоналар ёпилган пайтда бадавлатлар хусусий, изоляцияланган ва қулай вариант сифатида суперяхталарга мурожаат қилдилар. 2022-йилда дунё бўйлаб 1,024 та янги суперяхта қурилган ёки буюртма қилинган бўлса, бу кўрсаткич 2023-йилда 1,203 тага етди — тарихдаги энг юқори даража.

2025-йилда суперяхталар сони бироз камайиши кутилаётган бўлса-да, улар ўртача ҳажми бўйича анча йириклашмоқда. Масалан, узунлиги 76 метрдан ортиқ бўлган кемалар сони бу йил 61 тага етган — бу ўтган йилдаги 55 та кемага нисбатан сезиларли ўсишдир. Шунингдек, 46–60 метр оралиғидаги кемалар ҳам кўпаймоқда, энг кичик ўлчамдаги кемалар эса (24–27 м) камайган.

Италиянинг машҳур суперяхта ишлаб чиқарувчиси Амер компанияси ҳам буни тасдиқлайди. Унинг эгаси Барбара Армерио: “Пандемиядан кейин одамлар суперяхталарни ўзлари ва яқинлари учун хавфсиз орол сифатида кўра бошладилар. Энди эса улар кўпроқ очиқ макон, катта ойналар ва денгизга бевосита яқинлик исташмоқда”, дейди.

Бугунги кунда янги, кичикроқ суперяхта нархи 36 миллион евродан (тахминан 41 миллион доллар) бошланади. Барча ҳашаматли вариантлари билан 105 метрлик кема эса 295 миллион еврогача боради. Амазон асосчиси Жефф Безоснинг Кору номли кемаси эса 500 миллион долларга тушгани айтилади.

Суперяхталар ишлаб чиқаришда етакчи давлат — Италия. Бу ерда ҳозирда 22 километрдан ортиқ умумий узунликдаги кемалар қурилмоқда. Туркия, Нидерландия ва Буюк Британия эса кейинги ўринларда.

2023-йилда Италия кемасозлик саноатининг экспорт даромади рекорд кўрсаткич — 8,3 миллиард еврога етди. Барбара Армерио буни мамлакатдаги маҳаллий усталар, сифатли хомашё ва қулай логистика билан изоҳлайди. “Тоскана мармарини атиги бир неча соатда олиб келишимиз мумкин. Бу катта афзаллик”, дейди у.

Боат Интернатионал таҳлилларига кўра, энг йирик харидорлар АҚШ фуқаролари бўлиб қолмоқда. Бироқ Туркия, Индонезия ва Мекцикадан ҳам янги бойлар пайдо бўлмоқда. Бу давлатлар иқтисодий ўсишда давом этмоқда. Айни вақтда Россиядан бўлган харидорлар санкциялар туфайли кескин камайган.

Нега одамлар суперяхта сотиб олади?
Паола Трифиро бунга қуйидагича жавоб беради: “Янги жойларни ўрганишга бўлган қизиқиш мени океанлар бўйлаб сузишга ундайди. Ва мен бунга ўзим бош бўлишни ёқтираман.”

Унинг сўзларига кўра, малакали жамоани ушлаб қолиш ҳам муҳим. Шу боис денгизчиларига қуруқликдагига нисбатан икки баробар кўп ҳақ тўлайди: “Бизнинг капитанимиз 22 йилдан бери биз билан ишлайди.” «Замин»ни Telegram’да ўқинг!