Хитой автоматик бошқарув тизимларида тезлик ва хавфсизлик ўртасида мувозанат изламоқда

Хитой автомобилсозлиги ҳайдовчига ёрдам берувчи тизимлар (АДАС – Advanced Driver Assistance Systems) соҳасида глобал рақобатчиларидан илгарилаб кетаётган бир пайтда, мамлакат расмийлари ишлаб чиқувчилардан инновацияларни тезкор жорий этишни талаб қилмоқда, бироқ бу жараёнда хавфсизликни ҳам унутмаслик кераклигини уқтирмоқда.

Бу ҳафта Хитой расмийлари янги хавфсизлик қоидаларини якунлаш арафасида. Ушбу меъёрлар автомобил ишлаб чиқарувчиларининг АДАС тизимларини ҳаддан ташқари бўрттириб реклама қилишига йўл қўймасликка қаратилган. Чунки, март ойида Xiaomi компаниясининг СУ7 электрокар модели иштирокида юз берган ҳалокатда уч киши ҳаётдан кўз юмди. Ҳодиса ҳайдовчи автоматик бошқарувдан қўлда бошқарувга ўтганидан сўнг бир неча сония ичида содир бўлган.

Янги регламентлар, айниқса, ҳайдовчининг ҳушёрлиги ва бошқарувни ўз зиммасига олишга қанчалик тайёрлигини назорат қилувчи аппарат ва дастурий таъминотга қаратилган. Донгфенг ва Huawei каби етакчи Хитой компаниялари бу ҳужжатларни ишлаб чиқишда иштирок этмоқда.

Хитойнинг автомобил саноати АҚШ ва Европа компанияларидан фарқли равишда “тез ҳаракатланиш – аммо эҳтиёт бўлиш” ёндашувини танлаган. Бу ёндашув собиқ раҳбар Ден Сяопин томонидан илгари сурилган "дарёдан ўтишда тошларни босиб ўтиш" тамойилига асосланади — яъни, ноаниқ технологияларни эҳтиёткорлик билан синовдан ўтказиш.

Ҳозирда Хитойда фақат 2-даражадаги тизимлар – яъни, автомобил автоматик равишда бошқарув, тўхташ ва тезланишни амалга ошириши мумкин, лекин ҳайдовчи доим назоратда бўлиши лозим – рухсат этилган. Шу сабабли “ақлли” ёки “автоном” каби атамаларни рекламада ишлатиш тақиқланган.

Бироқ ҳукумат 3-даражадаги (Левел 3) автоном тизимларни жорий этишга интилмоқда. Бу даража ҳайдовчининг маълум шароитларда йўлдан кўз узишга имкон беради. Айни дамда давлат корхонаси Чанган бу тизимни синовдан ўтказиш учун тайёрланаётган эди, аммо Xiaomi ҳодисаси туфайли режа вақтинча тўхтатилди. Маълумотларга кўра, тестлар 2025-йил охиригача тикланиши ва 2026-йилда илк Левел 3 автомобилининг тасдиқланиши кутилмоқда.

Бугунги кунда Хитойда ишлаб чиқарилаётган янги автомобилларнинг 60 фоизидан ортиғи Левел 2 функциялар билан жиҳозланган. Масалан, БЙД компанияси ўзининг "Худонинг кўзи" деб номланган АДАС тизимини барча моделларида бепул тақдим этмоқда. Бу эса бозорда инновацияни оммавийлаштиришга хизмат қилмоқда.

Huawei 600 миллион километр симуляцияланган тестлардан ўтган Левел 3 тизимини тақдим этган бўлса, Геелйънинг Зеекр бренди бу йилнинг учинчи чорагида Левел 3 тизимига эга СУВ моделини ишлаб чиқаришга тайёрлигини билдирди. Шу билан бирга, Ғарб компаниялари — масалан, Мерcедес-Бенз ва Volkswagen — энг замонавий тизимларни ишлаб чиқаётган бўлса-да, улар Левел 3 даражасидаги ҳуқуқий ва молиявий жавобгарликни ўз зиммасига олишдан эҳтиёт бўлмоқда.

Мерcедес-Бенз техник директори Маркус Счафер бу тизимлар хавфсизлигини таъминлаш қўшимча харажатлар талаб қилишини тан олди. “Бу доимий ўзгариб бораётган нишон,” — дейди у. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!