Хитой-Европа музокарасида Украина мавзуси: Пекиннинг стратегик позицияси ва янги геосиёсий вазият

Дунё сиёсий саҳнасида яна бир муҳим дипломатик воқеа: Хитой ташқи ишлар вазири Ван И ва Европа Иттифоқининг бош дипломати ўртасида Брюсселда бўлиб ўтган учрашув халқаро ҳамжамият диққат марказига айланди. Учрашувда Ван И Пекин учун Россиянинг Украинада мағлуб бўлишини қабул қилиб бўлмаслигини очиқ айтгани, CNN маълумотига кўра, глобал сиёсий мувозанатда янги бурилиш яратадиган сўзлардан бўлди.

Ван И ўз сўзларида агар Россия бу можародан мағлубият билан чиқса, АҚШ эътиборининг тўлиқ Хитойга қаратилиши муқаррарлигини таъкидлади. Бу баёнот Хитойнинг расмий бетарафлик сиёсатига зид равишда янграса-да, аслида Пекиннинг геосиёсий манфаатлари устуворлигини кўрсатади. Европа Иттифоқи ташқи ишлар вазири Кая Калласнинг таъкидлашича, Ван Ининг бу нуқтаи назари Хитойнинг Украинадаги урушни давом этишини кўпроқ қўллаб-қувватлаётганини англатади.

Тўрт соат давом этган музокараларда киберхавфсизлик, ноёб минераллар, савдо дисбаланси, Тайван ва Яқин Шарқ масалалари ҳам муҳокама қилинган. Лекин айнан Украина ва Россия масаласидаги баёнот халқаро медиа ва таҳлилчилар диққат марказида қолди. Европа Иттифоқи ва АҚШ Хитойнинг ушбу ўзига хос позициясини хавотир билан кузатмоқда.

Пекин расмийлари эса, халқаро босимларга қарамасдан, ўз қарашини сақлаб қолмоқда. Хитой Ташқи ишлар вазирлиги вакили Мао Нинг "Украина масаласида Пекиннинг позицияси бетараф ва изчил" эканини, музокара ва тинчликни биринчи ўринга қўйишларини таъкидлади. Мао Нинг, шунингдек, можаро ҳеч кимнинг манфаатига хизмат қилмаслигини ва халқаро ҳамжамият билан конструктив ҳамкорликни давом эттиришларини маълум қилди.

Шу билан бирга, Хитой раҳбарияти Россия билан "чекловларсиз" стратегик ҳамкорликни илгари сурмоқда. Икки давлат ўртасидаги сиёсий ва иқтисодий алоқалар тобора мустаҳкамланмоқда. Пекин Россияга ҳарбий ёрдам кўрсатмоқда, деган айбловларни рад этса-да, Украина томони Хитойнинг айрим компанияларига санкциялар жорий этган. Айниқса, дрон компонентлари етказиб бериш ва ракета ишлаб чиқаришга кўмаклашиш бўйича жиддий даъволар бор.

Бугунги геосиёсий вазиятда Хитойнинг ушбу қатъий ва манфаатдор позицияси Украина можаросининг халқаро ечимларида муҳим рол ўйнаши мумкин. Европа ва АҚШнинг хавотирлари ортида Пекиннинг дунёдаги иккинчи иқтисодий куч сифатида янада мустақил ва таъсирчан позицияга чиқиши ётади.

Ҳар бир янги дипломатик музокара, ҳар бир геосиёсий баёнот глобал мувозанат ва хавфсизлик тизимида ўз аксини топмоқда. Украина атрофидаги можаро ва Хитой-Россия муносабатлари эса яқин йилларда халқаро сиёсатнинг энг асосий масалалари бўлиб қолиши шубҳасиз. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!