Xitoy-Yevropa muzokarasida Ukraina mavzusi: Pekinning strategik pozitsiyasi va yangi geosiyosiy vaziyat

Dunyo siyosiy sahnasida yana bir muhim diplomatik voqea: Xitoy tashqi ishlar vaziri Van I va Yevropa Ittifoqining bosh diplomati o‘rtasida Bryusselda bo‘lib o‘tgan uchrashuv xalqaro hamjamiyat diqqat markaziga aylandi. Uchrashuvda Van I Pekin uchun Rossiyaning Ukrainada mag‘lub bo‘lishini qabul qilib bo‘lmasligini ochiq aytgani, CNN ma’lumotiga ko‘ra, global siyosiy muvozanatda yangi burilish yaratadigan so‘zlardan bo‘ldi.

Van I o‘z so‘zlarida agar Rossiya bu mojarodan mag‘lubiyat bilan chiqsa, AQSH e’tiborining to‘liq Xitoyga qaratilishi muqarrarligini ta’kidladi. Bu bayonot Xitoyning rasmiy betaraflik siyosatiga zid ravishda yangrasa-da, aslida Pekinning geosiyosiy manfaatlari ustuvorligini ko‘rsatadi. Yevropa Ittifoqi tashqi ishlar vaziri Kaya Kallasning ta’kidlashicha, Van Ining bu nuqtayi nazari Xitoyning Ukrainadagi urushni davom etishini ko‘proq qo‘llab-quvvatlayotganini anglatadi.

To‘rt soat davom etgan muzokaralarda kiberxavfsizlik, noyob minerallar, savdo disbalansi, Tayvan va Yaqin Sharq masalalari ham muhokama qilingan. Lekin aynan Ukraina va Rossiya masalasidagi bayonot xalqaro media va tahlilchilar diqqat markazida qoldi. Yevropa Ittifoqi va AQSH Xitoyning ushbu o‘ziga xos pozitsiyasini xavotir bilan kuzatmoqda.

Pekin rasmiylari esa, xalqaro bosimlarga qaramasdan, o‘z qarashini saqlab qolmoqda. Xitoy Tashqi ishlar vazirligi vakili Mao Ning "Ukraina masalasida Pekinning pozitsiyasi betaraf va izchil" ekanini, muzokara va tinchlikni birinchi o‘ringa qo‘yishlarini ta’kidladi. Mao Ning, shuningdek, mojaro hech kimning manfaatiga xizmat qilmasligini va xalqaro hamjamiyat bilan konstruktiv hamkorlikni davom ettirishlarini ma’lum qildi.

Shu bilan birga, Xitoy rahbariyati Rossiya bilan "cheklovlarsiz" strategik hamkorlikni ilgari surmoqda. Ikki davlat o‘rtasidagi siyosiy va iqtisodiy aloqalar tobora mustahkamlanmoqda. Pekin Rossiyaga harbiy yordam ko‘rsatmoqda, degan ayblovlarni rad etsa-da, Ukraina tomoni Xitoyning ayrim kompaniyalariga sanksiyalar joriy etgan. Ayniqsa, dron komponentlari yetkazib berish va raketa ishlab chiqarishga ko‘maklashish bo‘yicha jiddiy da’volar bor.

Bugungi geosiyosiy vaziyatda Xitoyning ushbu qat’iy va manfaatdor pozitsiyasi Ukraina mojarosining xalqaro yechimlarida muhim rol o‘ynashi mumkin. Yevropa va AQSHning xavotirlari ortida Pekinning dunyodagi ikkinchi iqtisodiy kuch sifatida yanada mustaqil va ta’sirchan pozitsiyaga chiqishi yotadi.

Har bir yangi diplomatik muzokara, har bir geosiyosiy bayonot global muvozanat va xavfsizlik tizimida o‘z aksini topmoqda. Ukraina atrofidagi mojaro va Xitoy-Rossiya munosabatlari esa yaqin yillarda xalqaro siyosatning eng asosiy masalalari bo‘lib qolishi shubhasiz. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!