«Жамият пулига бинолар қуриб, бу бизга фойда келтиради, деб ўйлаймиз» - Иқтисодчи Беҳзод Ҳошимов

^{Кадр: YouTube}
Иқтисодчи ва блогер Беҳзод Ҳошимов «Улар» лойиҳасининг навбатдаги сонида «карго-культ» ғояси ҳақида фикр билдирди. У ушбу ғоя ҳақида «Дорога к свободе. Беседи с Кахой Бендукидзе» китобида ўқиганини айтиб ўтган, деб ёзади «Gazeta.uz».

«Карго-культ» — ўзи учар жисмлар ҳамда ҳаво худоларига ишонишни тарғиб қилувчи эътиқод. XIX асрларда Микронезия аҳолисига ғарб мамлакатлари томонидан самолётлар орқали озиқ-овқат маҳсулотлари юборилган. Бунинг оқибатида эса микронезияликлар «самолётлар бизни боқади», дея уларнинг кичик моделларини ясаб, унга сиғина бошлашган.

«Ўша қабиладагилар самолётларнинг ҳайкалларини ясашган. Чунки самолёт уларни боққан. Бендукидзенинг (Каха Бендукидзе — грузиялик тадбиркор ва давлат арбоби — таҳр.) фикрича, биз совет тизимидан чиққан инсонлар ҳам катта ‘карго-культ’да яшаяпмиз. Масалан, мен бир вилоятга борганимда у ердаги бир одам бирор бинони кўрсатиб, буни ҳоким қурган, дейди. Ҳоким қурувчимас, меъмормас, қандай қилиб йўқ нарсани бор қилади ҳоким? Биз давлатни ‘карго-культ’ каби қабул қиламиз. Ҳоким пулни ишлаб чиқармайди, у ойликка ишлайдиган бюрократ. У шифохона қуролмайди ёки болалар боғчаси қуролмайди. У фақат жамиятнинг пулини тақсимотини қилади. Яъни бизнинг уларга нисбатан ‘карго-культ’имиз бор», — дейди Беҳзод Ҳошимов.

Иқтисодчининг таъкидлашича, иккинчи «карго-культ» бу — ўзбекча «карго-культ».
«Биз келажакда пул оламиз деб, худди Микронезияда самолёт қуришгани каби тижорий ташкилотлар қурамиз. Заводлар, фабрикалар, бизнес марказлар… Масалан, Тошкентдаги НБУ (Миллий банк — таҳр.) ёнида жойлашган бизнес марказ ҳам ‘карго-культ’га ўхшайди. Биз биламизки, чет элда шунақа банклар, бинолар бор. Биз ҳам шундай қилсак бойиб кетамиз, деймиз. Бизга Микронезиядаги самолёт кулгили кўриняпти, аслида бизда ҳам худди шунақа самолёт кўп», — дейди у.

Беҳзод Ҳошимов Ўзбекистон, асосан, халқ хўжалиги объектлари, масалан, заводлар, меҳмонхоналар, осмонўпар бинолар қуришини айтиб ўтди. «Бизнинг ҳам ўша ‘карго-культ’чилардан принципиал фарқимиз йўқ. Биз ҳам жамият пули эвазига қурамиз-да, шу нарса бизга фойда олиб келади, деб ўйлаймиз. Биз моҳиятни суратга алмаштиряпмиз», — дейди иқтисодчи.

Иқтисодчининг айтишича, Андижон вилоятининг Асака туманидаги автомобиль заводи ҳам «карго-культ». «Завод бўлса, пул бўлади, деб ўйлаймиз. Пул — пулдек туриши керак», — дея қўшимча қилади у.

«Менинг хоҳишим шуки, ўзимизга бут ясаб қўймайлик. Кўп динларда Мусо алайҳиссаломни Мисрдан кетиши ҳақида айтилган воқеа бор. Маъно қанақа бўлади: улар ўзларига бут қуриб олишади ва 40 йил чўлда айлантириб юради. Сабаби ўша ‘карго-культ’ни яратмаслик. Сизлар ўзларингизга сигир яратиб олдинглар. Сизларга неъматни берадиган у сигир эмас, дейди Мусо. Биз ҳам шунақа сигирлар қилиб оляпмиз. Ўзи пулимиз йўқ, ўша ҳикояда ҳам пули бўлмайди, лекин бор пулидан сигир яратиб олишади. Бизда ҳам ҳамма ёқда сигир», — дея таъкидлайди Ҳошимов. “Замин” янгиликларини “Twitter”да кузатиб боринг