Өзбекстанда 2025 жылдың алғашқы 11 айында валюта - сум АҚШ долларына қатысты айтарлықтай нығайды. Орталық банктің мәліметіне сүйене отырып, Spot басылымы қараша айында доллар бағамындағы өзгерістер ұлттық валюта үшін маңызды бетбұрыс болды деп хабарлайды.
Айта кетейік, қараша айында сум долларға шаққанда 122,92 сумға, яғни 1,02 пайызға қымбаттап, ресми бағам 11 902 сумды құрады. Айдың бірінші жартысында валюта бағамы 12 мың сумнан жоғары болса, екінші жартысында валюта тұрақты нығайып, 11 900 сумнан төмендеді. Бұл көрсеткіш 2023 жылдан бері байқалған ең төменгі деңгей ретінде тіркелді.
Биылғы жылдың 11 айында ұлттық валюта долларға қатысты 7,88 пайызға нығайып, 1018 сумнан астамға өсті. Қараша айының соңында коммерциялық банктерде доллар бағамы 11 900 сум шамасында және одан төмен деңгейде сақталды. Ең жоғары сатып алу бағасы - 11 900 сумды Хамкорбанк, Ұлттық банк және Трастбанк ұсынып отыр.
Доллардың құлдырау себептері
Орталық банк ұлттық валютаның нығаюын валюта түсімдерінің күрт өсуімен байланыстырады. Атап айтқанда, экспорттық түсімдер, шетелдік несиелер, ақша аударымдары, инвестициялар мен импорттың тұрақтануы валюта ағынын жедел арттырды.
Қаңтар-қазан айларында өзбекстандықтар банктерге 17,4 миллиард доллар шетел валютасын сатты - бұл өткен жылмен салыстырғанда 31,8 пайызға көп. Халықтың валюта сатып алу көрсеткіші 24 пайызға өсіп, 9,6 миллиард долларға жетті. Нәтижесінде сату мен сатып алу арасындағы айырмашылық 7,8 миллиард долларға тең болды.
Сондай-ақ, трансшекаралық ақша аударымдары да 25 пайызға артып, жыл басынан бері 15,8 миллиард долларға жетті. Әсіресе, шілдеден қазанға дейін аударымдар айына 1,8-1,9 миллиард доллар деңгейінде тұрақты сақталды.
2025 жылдың январь-октябрь айларында Өзбекстанның сыртқы сауда айналымы 66,5 миллиард долларды құрады. Бұл 2024 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 11,75 миллиард долларға немесе 21,5 пайызға көп.
Сомның нығаюы елдегі инфляциялық күтулерге де оң әсер етті - инфляцияға қатысты алаңдаушылық айырбас бағамының өзгеруінен екі еседен астам төмендеді. Сонымен қатар, ұлттық валютаға деген сенім артып, сумдағы ақша массасы 2024 жылғы 220,1 триллион сумнан қазан айына қарай 282,3 триллион сумға дейін өсті.
Миллиондаған долларлық жүкті жеңілдеткен тағы бір фактор - ұлттық валютаның нығаюы сыртқы қарызға қызмет көрсету шығындарын азайтты. Бұл мемлекеттік шығындарды 4,7%-ға, ал бизнес жүктемесін шамамен 5%-ға қысқартты.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
«Меҳмон» тобындағы келушілер бұл жарияланымға пікір қалдыра алмайды.
