Өзбекстанда мереке алдындағы көңіл күй биыл өзінше сипат алды: кран суындағы хлор иісі мен түбіртектердегі ықтимал өзгерістер талқылауы күн тәртібіне шықты. «Өзсувтаъминот» төңірегіндегі жаңа түсіндірмелер көпшілікте бір сұрақ туғызды: мәселе қызметті жақсартуда ма, әлде шығынды халықтың қалтасына жүктеуде ме. Бұл туралы upl.uz хабарлайдыхабарлайды.
Компания салыстыру үшін «күшті санды» алға тартты: кран суының литрі — 3,3 сум, ал бөтелкедегі су — 4000 сум. Алайда әлеуметтік желідегі талқылауларда бұл салыстыру спорт тілінде айтқанда «ойынды басқа алаңға көшіру» ретінде бағаланды: кран суы — өмірлік қажеттілік, ал бөтелкеленген су — таңдау өнімі.
Азаматтардың пікірінше, негізгі мәселе «билет арзан»дығында емес, жүйенің қалай басқарылатынында. Егер су жеткізу жүйесі жиі істен шықса, үзілістер көбейсе және сапасы күмән тудырса, тарифті көтеру шешім емес; алдымен қызмет көрсету стандартын қалпына келтіру қажет.
Даудың өзегінде электр энергиясы шығындары да тұр: «Өзсувтаъминот» тарифтер өскенін, 1 кВт·сағ 1000 сумға дейін көтерілгенін айтады. Бірақ жұртшылық «тұтынушы неге ескірген жабдықтың тиімсіз жұмысы үшін де төлеуі керек?» деген ұстанымды алға тартады: көптеген сорғылар ескі, электрді көп тұтынады, ал жаңғырту баяу жүріп жатқандай.
Келесі «ауыр нүкте» — желілердегі жоғалтулар. Ең оптимистік бағалаулардың өзінде құбырларда судың 35–40%-ы жоғалатыны айтылады. Яғни қымбат электр мен реагенттер жұмсалып көтерілген судың едәуір бөлігі тұтынушыға жетпейді, мұндай жағдайда бағаны өсіру көпшіліктің көзқарасында «тесігі бар шелекті қысымды күшейтіп толтыруға» ұқсайды.
Тағы бір дәлел ретінде үш жылда абоненттер саны 1 миллионға артқаны келтіріледі. Алайда пікірталасқа қатысушылар экономикалық қисынға сүйеніп, керісінше, клиенттер көбейген сайын қызметтің өзіндік құны төмендеуі тиіс екенін еске салады. Олардың ойынша, абоненттік база 10–15% кеңейгенде жүйе қаржылық тұрғыдан қысыла түссе, демек жоспарлау мен басқаруда елеулі олқылық бар.
Сондай-ақ тарифтерді өңірлік деңгейде бекіту кешіккендіктен 128 млрд сум «залал» пайда болғаны да айтылады. Халық мұны ведомствоаралық келіспеушіліктің салдары деп санап, оның жауапкершілігі махалла тұрғындарының мойнына түспеуі керек екенін атап өтеді.
Ең көп сұрақ туғызатын тұстардың бірі — сыртқы несиелер. Әр төлемнің 9%-ы шетелдік қарыздарды өтеуге кететіні көрсетіледі. Азаматтар: «Несиелер жүйені заманауи әрі үнемді ету үшін алынған болса, неге әлі күнге дейін ескі сорғылар мен шығын туралы естиміз?» деп нәтиже сұрайды.
Қорытындысында әлеуметтік желілерде су бағасы қымбаттауы мүмкін дегенге наразылық күшейді. Өзбекстандықтар мәселелерді тарифтер есебінен емес, ең алдымен желілерді жөндеу, жоғалтуларды қысқарту және ұйым шығындарын дұрыс оңтайландыру арқылы шешу керек деген пікірді алға тартуда.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
«Меҳмон» тобындағы келушілер бұл жарияланымға пікір қалдыра алмайды.
