AQSH Suriyaga nisbatan sanksiyalarni yengillashtirdi — yangi bosqichga qadam

2024 yil 23 may kuni AQSH Moliya vazirligi tomonidan qabul qilingan yangi qaror xalqaro siyosiy maydonda katta shov-shuvga sabab bo‘ldi. Mamlakatning Chet el aktivlarini nazorat qilish idorasi (OFAC) Suriyaga nisbatan amaldagi cheklovlarni ancha yengillashtiruvchi 25-sonli (GL 25) umumiy litsenziyani rasman e’lon qildi. Bu hujjat Vashingtonning Suriyaga nisbatan yondashuvida jiddiy burilish nuqtasini belgilamoqda.

Neft, sarmoya va moliyaviy xizmatlarga yo‘l ochildi

GL 25 litsenziyasi orqali avval ta’qiqlangan bir qator operatsiyalarga ruxsat berildi. Ularning orasida yangi investitsiyalarni amalga oshirish, bank va moliyaviy xizmatlar ko‘rsatish hamda Suriya neft va uning mahsulotlari bilan bog‘liq tijorat faoliyatini yo‘lga qo‘yish kabi imkoniyatlar mavjud. Bunday keng qamrovli yumshatishlar "Avvalo Amerika" strategiyasi doirasida amalga oshirilayotgani ta’kidlanmoqda.

Bu harakat sobiq prezident Donald Trampning 13 may kuni bergan bayonotidagi “Suriyaga qarshi barcha sanksiyalarni bekor qilish”ga oid va’dasini amaliy jihatdan hayotga tatbiq etish deb baholanmoqda. Bu orqali AQSH tashqi siyosatining yangi bosqichda ikkinchi darajali qo‘shinlarning emas, balki iqtisodiy ta’sir mexanizmlari orqali ta’sir ko‘rsatishni maqsad qilgani ko‘zga tashlanadi.

Sezar qonuniga ham yengilliklar kiritildi

Bu jarayon bilan bir vaqtda AQSH Davlat departamenti ham o‘z pozitsiyasini qayta ko‘rib chiqdi. Xususan, Suriyada inson huquqlari buzilishlarida ishtirok etgan shaxslarga nisbatan qo‘llangan “Sezar qonuni” bo‘yicha qator yengilliklar joriy etildi. Resmi izohlarda ta’kidlanishicha, bu mexanizm mamlakat iqtisodini qayta tiklash, xususiy kapital oqimini faollashtirish hamda ichki barqarorlikni mustahkamlash maqsadida ishlab chiqilgan.

Asad rejimining ta’siri pasaytirilmoqda

AQSH moliya vaziri Skott Bessent ushbu qaror yuzasidan chiqish qilar ekan, “Prezident Tramp va’da qilganidek, Suriyada tinchlik va barqarorlikka erishish maqsadida investitsiya muhitini yaxshilashga doir jiddiy qadamlar tashlanmoqda”, deya ta’kidladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, joriy qilingan yengilliklar nafaqat mahalliy tadbirkorlar, balki xalqaro sarmoyadorlar uchun ham katta imkoniyatlar yaratadi.

Shu bilan birga, Suriyaga nisbatan yumshatilgan sanksiyalar ayrim mamlakatlarga nisbatan o‘z kuchida qolishi ma’lum qilindi. Bayonotda aniq ta’kidlanishicha, terroristik tuzilmalar, harbiy jinoyatchilar hamda Bashar Asadning asosiy siyosiy hamkorlari — Rossiya, Eron va KXDR mazkur yengilliklardan foydalanolmaydi.

Yangi Suriya konsepsiyasi

AQSH tomoni o‘z bayonotida “Asad rejimining shafqatsizligi endi o‘tmishda qolgan”, deb ta’kidlab, xalqaro hamjamiyatni mamlakat ichida yangi, xavfsiz va farovon Suriyani qurishda faol ishtirok etishga chaqirdi. Davlat departamentining fikriga ko‘ra, bu siyosat xalqaro tinchlik va xavfsizlikni ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi.

Xulosa qilib aytganda, AQSH tomonidan Suriyaga nisbatan joriy etilgan sanksiyalarning yumshatilishi xalqaro geosiyosatda yangi bosqichni boshlab berishi mumkin. Iqtisodiy barqarorlik, investitsiya muhitini yaxshilash va inson huquqlarini himoya qilish kabi maqsadlar ulug‘vor maqsadlarga xizmat qiladi. Ammo bu jarayon qanday natijalar olib kelishi — yaqin hafta va oylarda aniqlashadi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!