АҚШ Сурияга нисбатан санкцияларни енгиллаштирди — янги босқичга қадам

2024 йил 23 май куни АҚШ Молия вазирлиги томонидан қабул қилинган янги қарор халқаро сиёсий майдонда катта шов-шувга сабаб бўлди. Мамлакатнинг Чет эл активларини назорат қилиш идораси (OFAC) Сурияга нисбатан амалдаги чекловларни анча енгиллаштирувчи 25-сонли (GL 25) умумий лицензияни расман эълон қилди. Бу ҳужжат Вашингтоннинг Сурияга нисбатан ёндашувида жиддий бурилиш нуқтасини белгиламоқда.

Нефть, сармоя ва молиявий хизматларга йўл очилди

GL 25 лицензияси орқали аввал таъқиқланган бир қатор операцияларга рухсат берилди. Уларнинг орасида янги инвестицияларни амалга ошириш, банк ва молиявий хизматлар кўрсатиш ҳамда Сурия нефть ва унинг маҳсулотлари билан боғлиқ тижорат фаолиятини йўлга қўйиш каби имкониятлар мавжуд. Бундай кенг қамровли юмшатишлар "Аввало Америка" стратегияси доирасида амалга оширилаётгани таъкидланмоқда.

Бу ҳаракат собиқ президент Доналд Трампнинг 13 май куни берган баёнотидаги “Сурияга қарши барча санкцияларни бекор қилиш”га оид ваъдасини амалий жиҳатдан ҳаётга татбиқ этиш деб баҳоланмоқда. Бу орқали АҚШ ташқи сиёсатининг янги босқичда иккинчи даражали қўшинларнинг эмас, балки иқтисодий таъсир механизмлари орқали таъсир кўрсатишни мақсад қилгани кўзга ташланади.

Сезар қонунига ҳам енгилликлар киритилди

Бу жараён билан бир вақтда АҚШ Давлат департаменти ҳам ўз позициясини қайта кўриб чиқди. Хусусан, Сурияда инсон ҳуқуқлари бузилишларида иштирок этган шахсларга нисбатан қўлланган “Сезар қонуни” бўйича қатор енгилликлар жорий этилди. Ресми изоҳларда таъкидланишича, бу механизм мамлакат иқтисодини қайта тиклаш, хусусий капитал оқимини фаоллаштириш ҳамда ички барқарорликни мустаҳкамлаш мақсадида ишлаб чиқилган.

Асад режимининг таъсири пасайтирилмоқда

АҚШ молия вазири Скотт Бессент ушбу қарор юзасидан чиқиш қилар экан, “Президент Трамп ваъда қилганидек, Сурияда тинчлик ва барқарорликка эришиш мақсадида инвестиция муҳитини яхшилашга доир жиддий қадамлар ташланмоқда”, дея таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, жорий қилинган енгилликлар нафақат маҳаллий тадбиркорлар, балки халқаро сармоядорлар учун ҳам катта имкониятлар яратади.

Шу билан бирга, Сурияга нисбатан юмшатилган санкциялар айрим мамлакатларга нисбатан ўз кучида қолиши маълум қилинди. Баёнотда аниқ таъкидланишича, террористик тузилмалар, ҳарбий жиноятчилар ҳамда Башар Асаднинг асосий сиёсий ҳамкорлари — Россия, Эрон ва КХДР мазкур енгилликлардан фойдаланолмайди.

Янги Сурия концепцияси

АҚШ томони ўз баёнотида “Асад режимининг шафқатсизлиги энди ўтмишда қолган”, деб таъкидлаб, халқаро ҳамжамиятни мамлакат ичида янги, хавфсиз ва фаровон Сурияни қуришда фаол иштирок этишга чақирди. Давлат департаментининг фикрига кўра, бу сиёсат халқаро тинчлик ва хавфсизликни таъминлашда муҳим роль ўйнайди.

Хулоса қилиб айтганда, АҚШ томонидан Сурияга нисбатан жорий этилган санкцияларнинг юмшатилиши халқаро геосиёсатда янги босқични бошлаб бериши мумкин. Иқтисодий барқарорлик, инвестиция муҳитини яхшилаш ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш каби мақсадлар улуғвор мақсадларга хизмат қилади. Аммо бу жараён қандай натижалар олиб келиши — яқин ҳафта ва ойларда аниқлашади. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!