Markaziy bank banklarni insofsiz amaliyotlar uchun ogohlantirdi: “qora shartlar”ga qarshi kurash boshlandi

O‘zbekistonda bank xizmatlari sohasida shaffoflik va adolat prinsiplariga zid bo‘lgan holatlar tobora ko‘paymoqda. Markaziy bank bu masalaga jiddiy yondashib, barcha kredit tashkilotlariga rasmiy ravishda ogohlantirish yubordi. Xatda banklar tomonidan yo‘l qo‘yilayotgan insofsiz amaliyotlarga oid misollar keltirildi va bu kabi xatti-harakatlar nafaqat iste’molchilarning huquqlariga, balki butun bank tizimiga bo‘lgan ishonchga putur yetkazayotgani qayd etildi.

Markaziy bank murojaatida ta’kidlanishicha, ayrim moliyaviy tashkilotlar o‘z mijozlariga nisbatan odob-axloq va insof me’yorlariga zid ravishda harakat qilmoqda. Bu esa fuqarolarning moddiy yetishmovchiligiga sabab bo‘lib, ularni noto‘g‘ri moliyaviy qarorlarga olib kelmoqda. Bunday amaliyotlar kredit shartnomalarida yashirin yoki tushunarsiz shartlar qo‘yilishi, bir tomonlama o‘zgartirishlar, iste’molchi roziligisiz qo‘shimcha xizmatlar taqdim etilishi bilan bog‘liq bo‘lmoqda.

Markaziy bank Fuqarolik kodeksining 9-moddasiga asoslanib, barcha moliyaviy tashkilotlardan halollik, adolat va oqilona munosabat talab etiladi. Bu talablarni buzish iste’molchi huquqlariga xilof hisoblanadi va moliyaviy barqarorlikka xavf tug‘diradi.

Markaziy bank eng ko‘p uchraydigan insofsiz amaliyotlarga quyidagilarni kiritdi:

• Iste’molchilar uchun zararli va noanik shartlar kiritilgan shartnomalar;
  
• Xizmat haqidagi axborotni noto‘g‘ri yoki bo‘rttirilgan ko‘rinishda taqdim etish;
  
• Foiz stavkalari, jarima va to‘lovlar bo‘yicha bir tomonlama o‘zgartirishlar;
  
• Kredit shartnomalarida “kovenant” va “muhim shartlar” orqali iste’molchi zimmasiga qonunga zid majburiyatlar yuklashi;
  
• Qora ro‘yxat, kreditni rad etishda asossiz tushuntirishlar berish;
  
• Sug‘urta, SMS-xabar kabi qo‘shimcha xizmatlarni majburiy ravishda berish;
  
• Mobil ilovalarda imtiyozli to‘lov davrini noto‘g‘ri aks ettirish;
  
• Hali belgilangan to‘lov sanasi yetmasidan qarzlarni oldindan undirish.
  

Markaziy bank barcha kredit tashkilotlariga ushbu xat mazmunini xodimlarga yetkazishni, front-ofis xodimlarining malakasini oshirish bo‘yicha muntazam o‘quv kurslari tashkil etishni tavsiya qilmoqda. Bundan tashqari, bank tizimidagi insofsiz amaliyotlar har oy Markaziy bank saytlari va rasmiy axborot kanallari orqali ommaga yetkazib boriladi.

Iste’molchilar o‘z huquqlari buzilgan taqdirda, yaqin vaqtda joriy etiladigan onlayn murojaat platformasi orqali bevosita Markaziy bankka shikoyat qilish imkoniga ega bo‘ladi. Bu orqali har bir fuqaro moliyaviy manfaatlarini himoya qilishda faol ishtirokchiga aylanadi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!