Toshkentda havo sifati yaxshilanganiga qaramay, hali ham xavfsiz darajaga yetmagan

4 iyul kuni poytaxt osmonidagi vaziyatga IQAir xalqaro platformasi orqali berilgan bahoga ko‘ra, Toshkent shahridagi havo sifati nisbatan yaxshilangan. Ammo jahon salomatlik tashkiloti (JSST) tomonidan belgilangan ekologik me’yorlar bilan solishtirilganda, muhim ko‘rsatkichlar hali ham tavsiya etilgan chegaradan yuqori ekani ma’lum qilindi, deb xabar berdi iqair.com.

Jumladan, 08:00 holatiga ko‘ra, PM2.5 turdagi mayda zarralarning konsentratsiyasi 18 mkg/m³ ni tashkil etdi. Bu ko‘rsatkich JSST tomonidan belgilangan me’yordan 3,6 barobar yuqori hisoblanadi. Bu esa aholi sog‘ligi uchun xavf soluvchi holat sanaladi. Shu bilan birga, PM10 va ozon kabi boshqa ifloslantiruvchi moddalar me’yordan oshmagan.

Ekologlar fikriga ko‘ra, PM2.5 zarralarining yuqori konsentratsiyasi nafaqat nafas yo‘llariga, balki yurak-qon tomir tizimiga ham jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Ayniqsa, bolalar, keksalar va surunkali kasalligi bor insonlar uchun bunday muhit xavfli hisoblanadi.

Toshkentda keyingi kunlarda kuzatilayotgan havo tozaligidagi nisbiy yaxshilanishning sabablari sifatida shamol ta’siri, yashil hududlardagi faoliyat va avtotransport oqimining kamayishi kabi omillar tilga olinmoqda. Ammo mutaxassislar bu holatni vaqtinchalik deb baholamoqda.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Toshkent shahri havo sifati bo‘yicha IQAir reytinglarida muntazam ravishda yuqori darajada turadi. Bu esa shahardagi sanoat faoliyati, avtomashinalar soni va qurilish ishlari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.

Ekologik vaziyatning yaxshilanishi uchun doimiy choralar ko‘rish lozim. Bunda shahar yo‘llarida eko-transportni joriy etish, ommaviy transportni rivojlantirish, yashil hududlar sonini ko‘paytirish, qurilishda ekologik me’yorlarga amal qilish kabi sa’y-harakatlar talab etiladi.

Shuningdek, jahon tajribasidagi kabi real vaqtda havo sifatini monitoring qilish tizimlarini kengaytirish ham muhim vazifalardan biridir. Bu nafaqat ifloslanishni aniqlash, balki fuqarolarni xabardor qilish va ogohlantirish uchun ham muhim hisoblanadi.

Eslatib o‘tamiz, Shveysariyaning IQAir kompaniyasi tomonidan 2024 yil uchun e’lon qilingan hisobotda O‘zbekiston JSST talablariga javob beradigan davlatlar ro‘yxatiga kirmagan. Bu holat ekologik islohotlarni yanada jadallashtirish zarurligini ko‘rsatadi.

Mutasaddilar aholini shaxsiy ehtiyot choralariga rioya qilishga chaqirmoqda. Ya’ni, havo ifloslangan kunlarda toza niqoblardan foydalanish, uzoq masofada piyoda yurishdan saqlanish va imkoni boricha uy sharoitida qolish tavsiya etilmoqda.

Xulosa qilib aytganda, Toshkentdagi havo sifati ma’lum darajada yaxshilangani quvonarli hol, biroq bu hali yetarli emas. Davlat va jamiyat tomonidan bu borada qo‘shimcha choralar ko‘rilishi shart. Zero, toza havo — sog‘lom hayotning garovidir. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!