2030 йилга бориб, АҚШ Қуролли кучлари ҳарбий мақсадларда мия имплантларидан кенг фойдаланишни бошлаши мумкин. Бу технология ҳарбий хизматчиларнинг қобилиятини ошириш, жароҳатдан кейинги реабилитация жараёнини тезлаштириш ва ҳатто жанг муҳитида уларнинг психологик ҳолатини бошқариш имконини беради.
Имплантлар аввал реабилитация мақсадида қўлланган
Дастлаб, мияга ўрнатилган имплантлар бионик протезларни бошқариш учун ишлаб чиқилган. Ушбу технология жароҳат олган ҳарбийларнинг протезлар ёрдамида яна сафга қайтишини тезлаштиришга ёрдам берди.
Бундан ташқари, ҳарбий госпиталда ўтказилган тажрибалардан бирида бемор мия импланти орқали ҳарбий авиация симуляторига уланган. Бир нечта машғулотлардан сўнг, тажриба қатнашчиси самолётни муваффақиятли бошқариш, ҳавога кўтариш ва қўндиришни уддалаган. Бу эса келажакда учувчиларни тайёрлаш жараёнида нейроимплантлардан фойдаланиш имконияти ҳақида ўйлашга туртки берди.
DARPA имплантлар устида 10 йилдан бери иш олиб бормоқда
2013 йилда АҚШ Мудофаа вазирлигининг истиқболли тадқиқотлар бошқармаси (DARPA) “Фаол хотирани тиклаш” номли дастурни бошлади. Лойиҳанинг асосий мақсади жароҳат ёки касаллик туфайли хотира муаммоларига дуч келган ҳарбийларнинг хотира функциясини тиклай оладиган тўлиқ имплантацияланувчи нейрон интерфейсини ишлаб чиқиш эди.
2018 йилга келиб, DARPA Wake Forest Baptist Medical Center ва Жанубий Калифорния университети олимлари билан ҳамкорликда мия имплантларини эпилепсиядан даволанаётган кўнгилли беморларга ўрнатиш устида иш олиб борди. Тажриба давомида имплантлар нафақат хотирани яхшилаши, балки кайфиятга ҳам таъсир кўрсатиши аниқланган.
Шунингдек, имплантлар стресс, чарчоқ ва посттравматик синдром билан курашишда фойдаланиши мумкинлиги маълум бўлди. Назарий жиҳатдан, аскарнинг жанг олдидан ҳис қилган қўрқуви нейроимплант ёрдамида "ўчириб қўйилиши" мумкин.
Ҳарбий-ҳаво кучлари мия имплантларини биринчи бўлиб жорий қилиши мумкин
2019 йилда АҚШ Қуролли кучлари Жанговар салоҳиятни ривожлантириш қўмондонлиги томонидан эълон қилинган ҳисоботда, 2030 йилга бориб, мия имплантлари одатий технологияга айланиши мумкинлиги таъкидланган.
Айни пайтда АҚШ Ҳарбий-ҳаво кучлари ушбу технологияни амалиётга татбиқ этишга энг яқин турибди. Ҳозирда қирувчи самолёт учувчиларини тайёрлашда мия стимуляцияси тизимларидан фойдаланилмоқда. Ҳозирча бу тизимлар электродлар орқали бошга жойлаштирилса-да, келажакда нейроимплантлар бу жараённи анча осонлаштириши ва самарадорлигини ошириши мумкин.
Қирувчи самолёт учувчилари учун энг муҳим талаблардан бири – улкан тезликда қарор қабул қилиш ва тезкор реакцияга эга бўлишдир. Агар нейроимплантлар муваффақиятли синовдан ўтса, улар учувчиларнинг реакция тезлигини ошириш билан бирга, бир вақтнинг ўзида бир нечта учиш аппаратларини бошқариш имконини ҳам беради.
Мия имплантлари ҳарбий соҳада янги даврни бошлаши мумкин. АҚШ мудофаа тизими бу технологияни бир неча йўналишда — жароҳат олган ҳарбийларни реабилитация қилиш, хотира муаммоларини ҳал этиш, жангда стрессни камайтириш ва учувчилар қобилиятини ошириш мақсадида синаб кўрмоқда. Агар бу лойиҳалар муваффақиятли амалга ошса, 2030 йилга бориб, мия имплантлари ҳарбий амалиётларда одатий технологияга айланиши мумкин.
Ctrl
Enter
Хато топдИнгизми
Иборани ажратиб Ctrl+Enter тугмасини босингМавзуга оид янгиликлар
