ZI/ATLAS номли йирик космик комета Ерга юқори тезликда яқинлашаётганига қарамай, сўнгги кунларда унинг ёрқинлиги кўзга ташланарли даражада камайиб бормоқда. Россия Космик тадқиқотлар институти маълумотларини асос қилиб тарқатилган “Интерфакс” хабарида ушбу ғаройиб ҳолатнинг аниқ мулоҳазалари келтирилган.
Қуёш астрономияси лабораторияси қайд этишича, кометанинг юлдуз катталиги — яъни осмон жисмларининг асосий ёрқинлик ўлчов кўрсаткичи — 10,1 дан 10,6 гача ўзгарган. Бу эса олти кун олдинги ҳолатга нисбатан ёрқинлик қарийб 63 фоизга пасайганини англатади.
Бир қарашда бу ҳолат тушунарсиздек: чунки комета Ер билан бўлган масофани 10 миллион километрга қисқартирган, аммо ёрқинлиги ошиши керак бўлган жойда аксинча пасайган. Мутахассисларнинг айтишича, асосий сабаб — кометанинг Қуёшдан секин-аста узоқлашаётгани.
Кометалар фақат Қуёш нурини акс эттирганда жилвадор кўринади. Шу сабабдан Қуёшдан келадиган нур миқдори камайганда, ёрқинликнинг табиий равишда пасайиши кузатилиши жуда одатий ҳол. Астрономлар бундан ташқари ички жараёнларни ҳам инкор этмаяпти: масалан, комета ядросининг физик тузилишидаги ўзгаришлар, албедо — яъни нур қайтариш қобилиятига таъсир қилиб, унинг кўринадиган ёрқинлигини сусайтириши мумкин.
Шунга қарамай, ZI/ATLAS ҳанузгача осмондаги энг кўзга ташланадиган кометалардан бири бўлиб қолмоқда. Кузатиш учун мавжуд юзлаб космик объектлар орасида у тўртинчи ўринда турибди. Рейтингнинг юқори вазифасида C/2025 A6 (Леммон) кометаси жойлашган — у ҳам охирги бир ойда ўн баробар хиралашган бўлса-да, ҳали ҳам нисбатан ёрқин кўринаётгани билан маълум.
ZI/ATLAS илк бор жорий йил 1 июлда аниқланган. Тадқиқотчилар унинг келиб чиқиши ўзга юлдуз тизимларига мансублигини тасдиқлашган. Энг қизиғи, кометанинг ёши 7,5 миллиард йилдан кўпроқ экани, яъни Қуёшдан тахминан 3 миллиард йил каттароқ экани аниқланган. Бу уни коинотнинг энг қадимги меҳмонларидан бирига айлантиради.
Умуман олганда, ZI/ATLAS нафақат геофизик жиҳатдан, балки астрономик тарих нуқтаи назаридан ҳам жуда ўзига хос объект. Келаси ҳафталарда унинг ҳаракати ва ёрқинлиги қандай ўзгариши катта қизиқиш билан кузатилиши табиий.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
