Илон Маскнинг орзуси яна чиппакка чиқди: Starship нима учун ҳалокатга учради?

Америкалик миллиардер ва машҳур тадбиркор Илон Маскнинг орбитани забт этиш борасидаги орзулари яна бир бор омадсизликка учради. SpaceX компаниясига тегишли Starship ракетаси 27 май куни амалга оширилган навбатдаги, тўққизинчи синов парвози вақтида жиддий носозлик туфайли бошқарувни йўқотди ва муваффақиятсизлик билан якунланди. Бу ҳақда компания ўзининг расмий ижтимоий тармоқ саҳифасида маълум қилди.

Маълумотларга кўра, Starship космик кемаси дастлаб режалаштирилган тартибда космосга учирилган ва Ер орбитасига муваффақиятли равишда чиққан. Бироқ маълум вақт ўтганидан сўнг, кеманинг баландликни бошқариш тизими кутилмаганда ишдан чиқди. Ер атрофини бир марта айланиб ўтгач, Starship бошқарувни бутунлай йўқотган ва Ҳинд океани устидан атмосферага қайта киришни бошлаган.

SpaceX томонидан тарқатилган расмий хабарда айтилишича, парвознинг бошланганидан атиги 10 дақиқа ўтиб, Starship космик кемаси билан барча алоқа узилган. Натижада, у Австралия шимоли-ғарбий соҳиллари яқинида режалаштирилган юмшоқ қўнишни амалга ошира олмаган. Компания мутахассислари ҳозирда ушбу носозлик сабабларини ўрганиб чиқишмоқда ва тафсилотларни тез орада эълон қилишга ваъда беришган.

Бу билан бирга, парвоз вақтида яна бир техник носозлик юз берган. Хусусан, Starship космик кемасига саккизта Starlink сунъий йўлдошининг имитаторларини Ер орбитасига чиқариш топширилган эди. Аммо кемадаги махсус люк техник сабабларга кўра очилмаган ва имитаторлар чиқарилмасдан қолиб кетган.

Таъкидлаш лозимки, бу SpaceX тарихида Starship учун амалга оширилган тўққизинчи синов парвози эди. Илгари саккиз марта учирилган ушбу ракета учун бу каби омадсизликлар одатий ҳолга айланиб улгурди. Олдинги саккиз парвоздан тўрттаси муваффақиятли якунланган бўлса, иккитаси портлаш билан тугаган, яна иккитасида эса бошқа носозликлар кузатилган.

SpaceX асосчиси Илон Маск Starship лойиҳасига миллиардлаб доллар маблағ сарфлаган. Ушбу лойиҳа бизнесменнинг Марс сайёрасини мустамлака қилиш борасидаги катта режасининг муҳим қисмидир. Бундан ташқари, SpaceX АҚШнинг НАСА космик агентлиги билан ҳам яқин ҳамкорлик қилмоқда. Ҳар икки ташкилот 50 йилдан кўпроқ вақтдан буён илк марта Ойга инсонларни юборишга тайёргарлик кўрмоқда ва айнан Starship ушбу йирик лойиҳанинг асосий кемаси сифатида танланган.

Бироқ Starship ракетасининг тез-тез такрорланиб турадиган носозликлари ва катта ўлчамлари АҚШнинг жанубий штатлари ҳамда Кариб денгизи ҳудудида истиқомат қилувчи аҳолининг хавотирларига сабаб бўлмоқда. Охирги парвозда ҳам ракета қисмларининг ер юзига тушиши хавфи юзага келган эди.

Бу борада турли экспертлар Starship каби йирик ва мураккаб конструкцияларни синовдан ўтказишда бундай носозликлар албатта юзага келиши мумкинлигини таъкидламоқда. Уларга кўра, ҳар қандай янги технология мукаммалликка эришиш учун кўп марта синовдан ўтказилиши шарт.

Илон Маск эса барча муаммоларга қарамасдан, ўзининг космосни забт этиш режаларини давом эттиришдан қайтмайди. Унинг таъкидлашича, ҳар бир омадсизлик келажакдаги муваффақиятга қўйилган навбатдаги қадамдир.

SpaceX компанияси эса бу парвоздан олинган маълумотларни таҳлил қилиш орқали Starship'ни янада такомиллаштиришни режалаштирмоқда. Бу эса келгусида янада муваффақиятли парвозларга замин яратиши мумкин.

Ҳозирда бутун дунё космик тадқиқотлар соҳасидаги бу каби янгиликларни катта қизиқиш билан кузатмоқда. Маскнинг космик лойиҳалари нафақат технология, балки инсониятнинг келажаги учун ҳам муҳим аҳамият касб этади.

Демак, бугунги омадсизликлардан қатъи назар, Starship ва SpaceX компаниясининг келажаги порлоқ эканлигига умид қилиш мумкин. Лекин ҳозирча бу каби жиддий техник муаммолар компаниянинг катта орзулари йўлидаги энг катта синовлардан бири бўлиб қолмоқда.

Бу сафарги носозлик сабаби тез орада маълум бўлиши кутилмоқда. Маскнинг Марсни мустамлака қилиш орзуси амалга ошадими, ёки бу каби муваффақиятсизликлар унинг режаларини қайта кўриб чиқишига сабаб бўладими – буни вақт кўрсатади. Аммо бир нарса аниқ – SpaceX компанияси ва унинг асосчиси осонликча таслим бўлмайди.