Тиллар дилларни туташтирса - дунё яқинлашади. ЮНЕСКО Бош конференциясининг 43-сессияси таркибига кирган Самарқанд давлат чет тиллар институти талабалари ва ўқитувчилари айнан шуни исботлади.
Бу йил кузда Самарқанд дунёнинг ўнлаб тиллари - инглиз ва француз тилидан тортиб араб, хитой ва рус тилларигача сўзлашувчи шаҳарга айланди. Аммо асосий тил, эҳтимол, ўзаро тушуниш тили бўлди. 194 мамлакатдан келган кўп сонли делегатлар ва меҳмонлар орасида СамДЧТИнинг тўрт юздан ортиқ кўнгиллилари ва таржимонлари - тилларни билиш дўстлик, ҳурмат ва ҳамкорлик воситасига айланган ёшлар ишлади.
Улар делегацияларни аэропортда кутиб олишди, меҳмонларга ҳамроҳлик қилишди, мажлислар залларида, форумларда, давра суҳбатларида, маданий кечаларда ёрдам беришди. Тинглашди, таржима қилишди, табассум қилишди, тушунтиришди, баъзида шунчаки керакли зални топишга ёрдам беришди - лекин буларнинг барчасини катта вазифа ҳисси билан қилишди. Чунки шу кунларда уларнинг ҳар бири Ўзбекистоннинг юзи эди.
"Биз ўзимизни шунчаки таржимон эмас, балки маданиятлар ўртасидаги воситачи сифатида ҳис қилдик," - дейди кўнгиллилардан бири Каримова Диёра, роман-герман тиллари факультетининг биринчи курс талабаси. "Бу шунчаки амалиёт эмас. Бу шундай ҳаётки, унда ҳар бир сўзнинг маъноси бор."
ЮНЕСКО шунчаки ташкилот эмас. Бу дунёни куч билан эмас, балки ўзаро тушуниш, таълим, маданият билан қуриш мумкинлиги ҳақидаги ғоядир. СамДЧТИ талабалари бу ғояни нафақат маърузаларда ўрганадилар, балки жонли равишда амалга оширадилар. Зеро, тил ўрганиш қуруқ грамматика ёки имтиҳон эмас. Бу бошқа одамни эшитиш, унинг оҳангларини тушуниш, фарқларни бойлик сифатида қабул қилиш қобилиятидир.
Самарқандлик йигит африкалик делегатнинг нутқини таржима қилса, рус филологияси факультетидаги қиз француз журналистига ёрдам берса, бу шунчаки мулоқот эмас. Бу мамлакатлар ўртасида ишончнинг туғилишидир. ЮНЕСКО миссиясининг моҳияти ҳам шунда: одамлар онгида тинчлик ўрнатиш.
Бугунги кунда тилларни билиш ҳашамат эмас, балки заруратга айланмоқда, айниқса, чегаралар тобора шартли бўлиб бораётган дунёда. Чет тилларини ўрганиш нафақат мартаба, балки онглилик, бошқа маданиятларни ҳурмат қилиш йўлидир. Шу сабабли, СамДЧТИнинг бундай кенг кўламли конференцияда иштирок этиши нафақат тадбирни ташкил этишга, балки халқаро мулоқот ғоясининг ривожланишига ҳам ҳисса қўшади.
Институт ходимларининг таъкидлашича: бундай ташаббуслар талабаларга билимнинг амалий қийматини англашга ёрдам беради. Таржима, кўнгиллилик, маданиятлараро мулоқот - буларнинг барчаси ҳақиқий таълим жараёнининг бир қисмига айланади, бу ерда тил ўқув предмети бўлишдан тўхтайди ва кўприкка айланади.
Асрлар давомида карвон йўллари туташган Самарқанд шаҳри яна цивилизациялар туташувининг рамзига айланмоқда. Илгари бу ерда савдогарлар ва донишмандлар учрашган бўлса, энди дунёга тушуниш овозини олиб келаётган ёш тилшунослар, ўқитувчилар ва кўнгиллилар учрашмоқда.
СамДЧТИ роман-герман филологияси декани У.У. Саттаров таъкидлаганидек: "Талабаларимиз таржима қилганда, улар шунчаки бошқа тилда гапиришмайди. Улар "ўзиникилар" ва "бегоналар" бўлмаган маконни яратадилар. Фақат бир-бирини тушунишни истайдиган одамлар бор."
Эҳтимол, ЮНЕСКО орзу қилган ҳақиқий дунё айнан шундай сўзлар, табассумлар ва имо-ишоралардан бошланар.
Муаллифлар:
Ахмедова Парвина Абдуманноновна,
волонтёр, таржимон ва СамДЧТИ ўқитувчиси
Эргашева Дилноза Тоҳировна,
СамДЧТИ ўқитувчиси
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
