Тўйда фош бўлган куёв...

Салтанат опа учинчи ўғлига кўнглидагидек қиз топиш учун уч йилдан буён овораю сарсон эди. Икки ўғлига топган қизлари аввалига унга ёққанди. Энди эса аёлнинг ҳар иккала келинидан ҳам кўнгли тўлмас, келинларини ўғиллари учун номуносиб кўраверарди.
— Катта ўғилларимга қиз топишда бироз адашдим, овсин, энди Беҳзоджонга кўнгилдагидек келин топишим шарт! — деди Салтанат опа овсинига куйиниб гапираркан.
— Танлаб-танлаб тозисига учрамасангиз бўлди, — овсинининг инжиқлигидан тўйган аёл қошларини чимирди. — Сизга шунча қиз кўрсатдим, ҳаммасидан бир айб топаверасиз.
— Ўргилай сиздан, барака топинг, овсинжон, бахтимга борсиз, суянган синглимсиз, қадрдонимсиз! — деди доим эркалаб гапирадиган Салтанат опа. У чиройли муомалани қийворадиганлар хилидан эди. — Энди яна бир ғайрат қиласиз-да. Айтгандай, уч-тўртта манзил топиб қўйдим, дегандингиз, бормаймизми?
Овсинлар бир бўлиб, шаҳарнинг ҳали у, ҳали бу бурчагидан келин излашар, аммо уларнинг бирортасига Салтанат опанинг юраги “жиз” этмасди. Уч йилдан бери не-не хонадонларга ташриф буюрган аёл совчиликни ўрнига қўяр, нималарга эътибор бериш кераклигию, қандай муомала қилишни жуда яхши биларди.
— Қаранг, жуда чиройли қиз экан, — пичирлади овсини Салтанат опага.
— Чиройли экани рост, фақат билмайди, назаримда.
— Қизиқсиз-а?! Уялади-да!
— Йўқ, йўқ, айланай, Беҳзоджонимга тўғри келмайди.
Салтанат опага қизлардан айб топиш иш эмасди. “Бурни узун, бўлмайди. Семизроқ экан. Жуда озғин-ку. Бўйи бунча паст. Бўйи баландроғидан топинг, овсин. Сочи хашакми-ей. Кўзлари қора эмас-ку. Қорамағиз экан. Жуда оппоқ, касалманд эмасмикин?” Эътирозлардан чарчаган таниш аёллар Салтанат опага қиз дараклашдан қўрқиб қолишган эди.
— Овсинингиз Салтанат бунча қиз танламаса, — асабийлашиб гапирди қўшни аёл. — Жиянимнинг манзилини бергандим. Келиним бечорани қўрқитиб, алламбало саволлар берибди, тавба!
— Узр, ўзи ёмон аёл эмас-у, инжиқроқ-да.
Салтанат опага қиз кўрсатиб чарчаган овсини ўзининг яқин танишлари олдида ҳам яхшигина мулзам бўларди. Кунларнинг бирида Салтанат опанинг ўзи овсинига қўнғироқ қилиб, яна совчиликка боришни илтимос қилди. Аввалига аразлабгина рад этган аёл, барибир, ширин гапларга эриб, розилик берди. Файзли хонадон бекаси совчиларни юзида табассум билан кутиб олди. У чой узатаётганда Салтанат опа бирдан қўл ювиб олиши кераклигини айтиб қолди. Салтанат опанинг бундай айёрликларига ўрганиб кетган овсини бошини сарак-сарак қилиб, уй бекаси билан суҳбатлашишда давом этди. Салтанат опа эса қўл ювиш баҳона ҳаммомнинг озодалигини яхшилаб кўздан кечирар, эшик тутқичлари, кафел, ҳаттоки тиш ювиш чўткаларини ҳам эринмай текширарди. “Бариси жойида, балки, ошхонаси тоза эмасдир. Бир амаллаб киришим керак”, деди аёл ўзига ўзи ва ҳаммомдан чиқиши билан ошхона эшигини очиб бир қур назар ташлади.
— Сочиқ қидиряпсиз чоғи?!
Салтанат опа ортидан келган мулойим овоздан бир сакраб тушди-да, кўксига туфлади ва “ҳа” дегандек бош ирғади. Ичкарига киргач, чой олиб кирган қизга бошдан-оёқ разм соларкан, унинг ёнига бориб қаттиқ қучоқлади. Семиз аёл бағрида эзилиб кетган қиз бир инграб қўйди-да, кулиб тураверди.
— Ўғлингизни чақирайлик, қизни бир кўрсин, — деди овсини Салтанат опага яна пичирлаб.
— Кераги йўқ, Беҳзоджонга ёқмайди!
— Доим шундай дейсиз! — асабийлаша бошлади аёл. — Бола бечора ҳам бир кўрсин ахир!
— Овсинжон, айтяпман-ку ёқмайди деб. Туққан онасидан зиёд билмасангиз керак, ҳарқалай. Кетдикми?
— Ҳозир ўғлимизни чақирамиз, ёшлар ҳам бир кўришиб олишсин, — деди аёл уй бекаси кириши билан.
Салтанат опа бундай ўзбошимчаликдан асабийлашса-да, юзида сохта табассум акс этди. У қизни қучоқлаб олган пайтда “Жуда озғин экан”, деган хулосага келган, ўғли учун номуносиб дея, қизга ўн баллик системада тўрт баҳо қўйганди.
— Қизингиз жуда нимжон экан, — деди Салтанат опа бошқа хонага киришгач, уй бекасига хушмуомалалик билан. — Ишқилиб, бемалол туға олармикин?
— Н-нима? — деди уй бекаси саросима билан гоҳ у, гоҳ бу аёлга қараркан.
Салтанат опанинг саволидан кўзлари чирт юмилиб, боши эгилган овсини гапни илиб кетди:
— Ҳ-ҳалиги, опам жуда ҳазилкашлар-да, ҳ-ҳа, шунга…
— Оилангизда қамалган, ўғри, гиёҳвандлар йўқми? — деди Салтанат опа овсинининг стол остидан оёғини тепкилашларига парво қилмай. — Ўғилларимнинг карьерасига таъсир қилмасин, дейман-да.
— Й-йўқ…
— Менинг ўғлим дунёдаги тўрттанинг биттаси. Ичмайди, чекмайди, ёмон йўлга юрмайди. Баъзи йигитларга ўхшаб дидсиз ҳам эмас. Кийимлари озода, ундан дунёдаги энг ширин ифорлар таралиб туради. Олий маълумотли, ақлли, фаросатли, дунёқараши кенг. Нимасини айтай, шундай ўғлимга унча-мунчасини тенг кўролмайман-да!
— Оппоқ қанддек, қоғозга ўралган ўғлингиз бор экан! — деди уй бекаси қатъийлик билан Салтанат опанинг гапини шарт кесиб. — Қани, омин, яхши боринглар!
Салтанат опа йўл бўйи уй бекасининг “юзсиз”лигию, қизнинг “камчилик”ларидан нолиб кетди. Бундай гаплардан безган овсини машина ойнасидан кўча чироқларига қараб жим кетар, хаёлан “Бу аёл ўғлини ё қизғанади, ёки осмондаги танҳо ой деб билади”, деб ўйларди.
Салтанат опа ўғлининг тақдирини ўйлаб куйинар, ҳар куни “Эй, Худо, нима учун Беҳзоджонимнинг тўйини бунча чўзасан?!” деб Яратганга нола қиларди. У ўғли учун бирорта қизни тенг кўрмас, уч-тўртта арзийдиганларининг эса оиласи қониқтирмасди.
Келинойиси куйиниб: “Ўзинг ҳам шунча пайтдан бери бирорта қизни кўз остингга олмабсан-да, Беҳзоджон, онанг ҳам қийналиб кетди!” деганда ўша “ягона” ўғил “Онажоним қизларни мендан кўра яхши билади. Онажонимга ёққанигагина уйланаман!” дерди.
Ўғлининг бу гапидан жонланиб кетган Салтанат опа яна қиз қидирар, яна совчиликка борар, танловни бошларди. Келинлари кўнглини тўлдиролмаётгани учун учинчи ўғлига ҳамманинг ҳаваси келадиган, нуқсонсиз қиз топишни истаган аёл ҳар куни шу иш билан овора эди.
— Тўртинчи йилга қараб кетяпсиз, — деди овсини Салтанат опага зимдан қараб. — Бу кетишда Беҳзоджон ўттизга киради. Агар вақтида уйлантирганингизда, ҳадемай, Беҳзоджонингизнинг ўғлига невара келин излаб юрардингиз.
— Менинг Беҳзоджоним ўттизга кирса ҳам, ёш кўринади, — деди Салтанат опа бироз асабийлашиб. — Ундан кейин эркак киши учун ўттиз ёш катта дегани эмас.
— Ўзингиз биласиз, — деди ҳадеб ақл ўргатишдан чарчаган овсин. — Болаларни вақтида оилали қилиш ота-онанинг бурчи деб айтдим-да. Тағин кимнидир топиб олмасин.
— Менинг Беҳзоджоним бундай беодоблик қилмаслигини била туриб, шундай дейсизми?! — дея Салтанат опа ўрнидан шартта турди. — Беҳзоджондек ўғил бу дунёда йўқ. Унинг тарбияси, ҳусни, ақли…
Салтанат опа узоқ гапирди. У ўғлининг ягона ва бетакрорлигига чин дилдан ишонарди.
* * *
Тўй катта дабдаба билан бошланди. Чиройли тўйхона, таниқли санъаткорлар, бекаму-кўст дастурхон… Салтанат опа маросим ҳашаматли тарзда бошлангани учун ўзида йўқ хурсанд. Жамики йиғилган мехмонлар “Ниҳоят, арзигулик келин топилибди-да”, деган ўйда келинга ҳавас билан қарашарди.
— Мусиқани тўхтатинг! — бир боласини қўлидан, иккинчисини эса этагидан тутганча тўйхонага кириб келган жувон саҳнадаги бошловчидан микрофонни тортиб олди. — Бу йигит уйланмайди, мен йўл қўймайман.
Барча меҳмонлар, таниш-билишлар, Салтанат опа ва ўғли ҳам ҳайратдан донг қотди. Тўйни бузишга шайланган аёлни тўхтатиш учун Салтанат опа шахдам қадамлар ташлаб унинг ёнига борди-да, қўлларини белига қўйди.
— Сен кимсанки, менинг Беҳзоджонимнинг тўйини бузасан? А, уятсиз?!
— Ўша Беҳзоджоннинг рафиқаси бўламан, ойижонгинам, ана, сўранг тўрттанинг биттаси бўлмиш ўғлингиздан.
Бор овозда айтилган бу гапдан ҳамманинг оғзи очилиб, кўзлари катта-катта бўлиб кетди. Салтанат опа ўғлига қарар, ўғли Беҳзоджон эса бошини эгиб олганди…

Манба: Hordiq.uz “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг