Үндістанда ақы төленбейтін үй еңбегін мойындауға бағытталған әлемдегі ең ірі әлеуметтік сынақтардың бірі жүзеге асырылуда. Еліміздің бірқатар штаттарында ресми жұмыс орны жоқ, үй шаруашылығын жүргізумен, балалар мен қарт туыстарына күтім жасаумен айналысатын үй шаруасындағы әйелдерге мемлекет тарапынан тұрақты ақшалай төлемдер бөліне бастады. Бұл туралы BBC хабарлады.
Бұл Үндістанның кем дегенде 12 штатында жұмыс істейтін арнайы ақша аударымдары бағдарламасы туралы. Ресми есептеулер бойынша, бұл бастаманы қолданатын әйелдердің саны 118 миллионға жуықтаған. Қамту ауқымы бойынша бұл әлемдегі ең ірі әлеуметтік қолдау жобаларының бірі болып табылады. Назар аударарлық жайт - төлемдер әйелдердің атына ашылған жеке банк шоттарына аударылады және жұмыспен қамтуды растау немесе қаражатты жұмсау туралы есеп талап етілмейді.
Ай сайынғы төлем мөлшері штаттарға байланысты 1000-нан 2500 үнді рупиясына дейін, яғни шамамен 12-30 АҚШ долларына дейін өзгереді. Бір қарағанда аз көрінгенімен, бұл қаражат миллиондаған отбасылар үшін, әсіресе ауылдық жерлерде және аз қамтылғандар арасында өте маңызды. Көп жағдайда бұл ақша күнделікті қажеттіліктерге, азық-түлікке немесе балалардың білім алуына маңызды тірек болып табылады.
Экономистер мен әлеуметтанушылар бағдарламаның негізгі мақсаты тек қаржылық көмек емес екенін айтады. Ол дәстүрлі түрде әйелдерге жүктелетін, бірақ ЖІӨ мен ресми экономикалық есептеулерде көрсетілмеген үй еңбегін символдық түрде тануға бағытталған. Халықаралық ұйымдардың мәліметтері бойынша, үйде және отбасы мүшелеріне күтім жасаумен байланысты ақы төленбейтін жұмыстар әйелдердің негізгі уақытын алып, олардың экономикалық мүмкіндіктерін айтарлықтай шектейді.
Бағдарламаға қатысушылардың көпшілігі алғаш рет өз атына түскен қаражатты өз бетінше басқару мүмкіндігіне ие болғанын айтады. Сарапшылардың пікірінше, бұл жағдай әйелдердің өзіне деген сенімін арттырады, отбасындағы беделін нығайтады және күйеуіне немесе басқа туыстарына қаржылық тәуелділікті азайтады.
Сонымен қатар, бастама қоғам арасында қызу пікірталас тудыруда. Сыншылардың пікірінше, мұндай төлемдер гендерлік рөлдердің дәстүрлі бөлінуін нығайтып, әйелдерді еңбек нарығына шығудың орнына үйде қалуға итермелеуі мүмкін. Кейбіреулер бағдарламалардың саяси мақсатта, әсіресе сайлауалды үдерістерде, кедейлік деңгейі жоғары аймақтарда қолданылып жатқанына алаңдаушылық білдіруде.
Үкімет өкілдері заң жүзінде толық "үй шаруашылығы жалақысын" енгізу туралы сөз болып отырмағанын айтады. Ресми ұстаным бойынша, бұл төлемдер еңбекке ақы төлеу емес, әлеуметтік қолдау шарасы ретінде бағаланады. Дегенмен, қоғамдық және бұқаралық ақпарат құралдарында "үй еңбегіне ақы төлеу" термині көбірек қолданылуда.
Сарапшылардың айтуынша, Үндістан тәжірибесі қазірдің өзінде басқа елдер тарапынан да мұқият зерттелуде. Көптеген елдерде жалақы төленбейтін еңбекті экономикалық жүйеде қалай есепке алу керектігі туралы пікірталастар күшейді. Егер бұл тәжірибе өзін-өзі ақтаса, ол тек Үндістанда ғана емес, бүкіл әлемде әйелдер еңбегін бағалауға және әлеуметтік саясатқа жаңа көзқарастарды қалыптастыруға түрткі болуы мүмкін.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
«Меҳмон» тобындағы келушілер бұл жарияланымға пікір қалдыра алмайды.
