2025 жылдың январь-сентябрь айларының қорытындысы бойынша Қазақстанға жеміс-көкөніс импорты тұрақты өсуді көрсетті. Қаржылық көріністе бұл көрсеткіш 3,2 пайызға артып, 559,7 миллион долларға жетті. Физикалық көлем одан да қарқынды өсіп, 10,3 пайызға артып, 1,2 миллион тоннаны құрады. Бұл жағдай көрші ел нарығында сыртқы жеткізушілерге деген сұраныстың әлі де жоғары екенін көрсетеді.
Қазақстан іс жүзінде жеміс-көкөніс өнімдерінің барлық түрлерін импорттайды. Ең үлкен үлес бананға тиесілі, оның импорты 49,5 миллион долларға бағаланған. Сондай-ақ картоп (46,3 миллион доллар), қызанақ (42,7 миллион доллар), жүзім (34,3 миллион доллар), пияз (32,2 миллион доллар), алма (32,1 миллион доллар), цитрус жемістері (31,2 миллион доллар) және шабдалы (26,6 миллион доллар) да сұранысқа ие өнімдер қатарында.
Елдер бөлінісінде маңызды өзгеріс байқалды. Бұрын Қазақстан үшін негізгі жеткізуші болып саналған Өзбекстан Қытайға көшбасшылық позициясын берді. 2025 жылдың есепті кезеңінде Қытайдан жеміс-жидек пен көкөніс импорты 39 пайызға өсіп, 181,7 миллион долларға жетті. Өзбекстаннан жеткізілімдер, керісінше, 12 пайызға қысқарып, 128,6 миллион долларды құрады.
Нарықтағы мұндай өзгеріс, ең алдымен, Қытайдан картоп импортының күрт өсуімен түсіндіріледі. Атап айтқанда, бұл елден 33,4 миллион долларға, яғни 136 мың тонна картоп әкелінген. Сонымен қатар, Қытай жүзім жеткізу көлемін екі еседен астам арттырып, 22,8 миллион доллардың (34,9 мың тонна) өнімін экспорттады. Сонымен қатар, Қытай Қазақстанға сәбіз жеткізе бастады, цитрус жемістері, өрік пен қызанақ импортында да айтарлықтай өсім байқалды. Физикалық көлемде Қытайдан импорт бір жыл ішінде 2,2 есеге артып, 401 мың тоннаға жетті.
Өзбекстаннан Қазақстанға әкелінген өнім көлемі шамамен 360 мың тоннаны құрады. Сонымен қатар, Қытай мен Өзбекстанның үлесі Қазақстанға әкелінетін барлық жеміс-көкөніс импортының шамамен 55 пайызын құрайды.
Салыстырмалы талдау көрсеткендей, 2018 жылдың тоғыз айында Қазақстанға Өзбекстаннан 310,9 миллион доллардың жеміс-көкөніс жеткізілсе, Қытайдан импорт тек 65,4 миллион долларды құраған. Өткен жылдар ішінде жағдай күрт өзгерді: Өзбекстаннан экспорт 2,4 есеге азайды, ал Қытайдан жеткізілімдер, керісінше, 2,8 есеге өсті.
Сарапшылардың пікірінше, логистика, баға саясаты және өнім түрлерінің кеңеюі Қытайдың Қазақстан нарығында үстемдік алуына шешуші фактор болуда. Бұл аймақтың аграрлық нарығында бәсекелестіктің күшейіп келе жатқанын көрсетеді.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
«Меҳмон» тобындағы келушілер бұл жарияланымға пікір қалдыра алмайды.
