Президент Шавкат Мирзиёев 3 қарашада орфандық ауруларға шалдыққан балаларға медициналық көмекті жақсарту, фармацевтика саласындағы реформалардың жүзеге асырылуы және жаңа жобалар туралы таныстырылыммен танысты.
Елімізде тұқым қуалайтын және туа біткен аурулармен туылудың алдын алуға, сирек кездесетін (орфанды) ауруларға шалдыққан балаларды дер кезінде диагностикалауға және емдеуге бағытталған медициналық және әлеуметтік көмек жүйесі жолға қойылған.
Бүгінгі таңда 5 түрлі орфандық және тұқым қуалайтын-генетикалық ауруларға шалдыққан жалпы 2174 бала мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен тегін диагностика, дәрі-дәрмек және арнайы емдік азық-түлікпен қамтамасыз етілуде.
Сонымен қатар, осы түрдегі ауруларды диагностикалау сапасының жақсаруы нәтижесінде орфандық аурулардың жаңа түрлері анықталуда және емделуге мұқтаж балалардың саны артып келеді.
Тұсаукесерде сирек кездесетін (орфандық) және басқа да тұқым қуалайтын ауруларға шалдыққан балаларға медициналық және әлеуметтік көмек көрсетуді ұйымдастыру бойынша 2026-2030 жылдарға арналған іс-шаралар бағдарламасы туралы ақпарат берілді.
Оған сәйкес, енді мемлекет есебінен емделетін аурулардың саны 5-тен 10-ға дейін кеңейтіледі, жас шегі 18-ден 21-ге дейін ұзартылады.
Бағдарламаны жүзеге асыру үшін 2026-2030 жылдары жалпы 961 миллиард сум қаражат бағытталады деп жоспарлануда.
Мемлекет басшысы тиісті қаулыға қол қойып, бағдарламаны бекітті.
Сондай-ақ Мемлекет басшысына фармацевтикалық өнімдерді өндіру, салаға инвестиция тарту, "Tashkent Pharma Park" фармацевтикалық кластерінің өнеркәсіптік аймағында жүзеге асырылып жатқан жобалар, сапа мен қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша атқарылып жатқан жұмыстар таныстырылды.
Сала кәсіпорындары 5 триллион сумдық өнім шығарды, 172 миллион доллардың өнімі экспортталды және 286 миллион доллар инвестиция, оның ішінде 257 миллион доллар шетелдік инвестиция игерілді.
35 жергілікті кәсіпорынмен 205 түрлі дәрі-дәрмек өндірісі жолға қойылды, олар экспортталатын елдердің саны 55-ке жетті. Осы жылдың өзінде құны 29 миллион долларды құрайтын 16 жоба іске қосылып, 830 жаңа жұмыс орны ашылды.
Сапа мен қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында дәрі-дәрмек шығаратын 61 кәсіпорында GMP, 486 дистрибьютор қоймасында GDP және 9450 дәріханада GPP стандарты енгізілді.
Референт елдердің баға реестрінде жоқ.
Ұсынылып отырған шараларға сәйкес, 2026 жылдың 1 январынан бастап 2,6 мың түрдегі рецептілік дәрі-дәрмектердің бағасы орта есеппен 40-50 пайызға төмендейді деп күтілуде.
Тұсаукесер барысында фармацевтикалық өнімдердің мемлекеттік сатып алу механизмдерін одан әрі жетілдіру шаралары туралы да ақпарат берілді.
Ауруханаларда сапасыз өнімдерді сатып алу және сыбайлас жемқорлық факторларын жою мақсатында барлық мемлекеттік сатып алулар "farma.xarid.uz" арнайы электронды жүйесі арқылы жүзеге асырылады.
Бұл электронды жүйе іске қосылғаннан кейін мемлекеттік сатып алуларға тек өндіріс, жеткізу және өнім қауіпсіздігі бойынша барлық қажетті сертификаттарға (GMP, ISO:13485 GDP) ие болған қатысушылар ғана қатыса алады.
Мемлекеттік сатып алу үдерісінде өнімдердің бағасы белгіленген референттік бағалардан жоғары болмауын осы жүйеде автоматты түрде тексеріледі.
Мемлекет басшысы 2026 жылдың 1 қаңтарына дейін осы жүйе аясында мемлекеттік медициналық мекемелерде дәрі-дәрмек пен медициналық құрал-жабдықтарға деген қажеттілікті қалыптастыру және қалдықтарды тиімді басқару бойынша арнайы платформаны әзірлеуді тапсырды.
Сондай-ақ Президентке халықты сапалы, қауіпсіз және тиімді дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету мақсатында дәрі-дәрмек пен медициналық құрал-жабдықтарды мемлекеттік тіркеудің жаңа тәртібі таныстырылды.
Оған сәйкес, дәрі-дәрмектерді технологияларды трансферттеу арқылы өндіру жолға қойылады. Шетелдік фармацевтикалық компаниялар тарапынан жергілікті өндірушілердің қуаттарын пайдалана отырып, өндіріс және жеделдетілген мемлекеттік тіркеуден өткізу мүмкіндігі жасалады.
Жаңа түрдегі, биомедициналық жасуша өнімдері қатарына кірген, зақымдалған тіндерді емдеу, мүшелердің бөліктерін өсіру, ағзаның функционалдық мүмкіндіктерін қалпына келтіру үшін қолданылатын дәрі-дәрмектерді медициналық тәжірибеге енгізу мүмкіндігі жасалады.
"Дженерик" дәрі-дәрмектерінің клиникалық сынақтарын өткізу және нәтижелерін бағалау халықаралық стандарттарға сәйкес жүзеге асырылады және оларды тіркеу мерзімдері қысқартылады.
Енді қауіпсіздік жіктемесі бойынша 1-сыныпқа жататын медициналық құрал-жабдықтар зертханалық сынақтардан (стерильді, өлшеуіш және инвазивті медициналық құрал-жабдықтарды қоспағанда) және клиникалық зерттеулерден өтпейді.
Президент айтылған ұсыныстарды мақұлдап, 2025 жылдың соңына дейін 166 миллион долларлық 32 инвестициялық жобаны толық іске қосып, 1500 жаңа жұмыс орнын ашу, өнім өндіру мен экспорт көлемін одан әрі арттыру, рецептілік дәрі-дәрмек
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
«Меҳмон» тобындағы келушілер бұл жарияланымға пікір қалдыра алмайды.
