Аппендицит нима ва унинг белгилари қандай? Аппендицит қандай даволанади?

Ушбу саволларга Миллий тиббиёт маркази матбуот хизматининг ушбу саволларига марказ жарроҳи Ахрор Худойқулов жавоб беради.

Аппендицит нима?

Унинг организмдаги функцияси ҳали аниқланмаган бўлсада, бодомсимон ўсимтанинг қайси томонида, қаерда жойлашганлиги каби саволларга аввалига жамоатчилик орасида жавоб топиб бўлмайдиган бўлса ҳам, функционал жиҳатдан бодомсимон безларга ўхшаш бўлиши мумкин. Овқат ҳазм қилиш тизимининг бошланғич нуқтаси бўлган оғиз микроблар энг кўп тўпланган ҳудуддир. Бодомсимон безлар танани оғиздаги микроблардан огоҳлантирувчи ҳимоя вазифасини бажаради. Йўғон ичак ҳам микробларга бой орган ҳисобланади. Худди бодомсимон безлар сингари, аппендикс танани йўғон ичакдаги микроблардан огоҳлантиради.

Бошқача қилиб айтадиган бўлсак, аппендицитга нима сабаб бўлади деган савол ва бодомсимон безларнинг сабаблари бир-бирига яқин. Жиддий оғриқ билан намоён бўладиган аппендицит жиддий инфекция бўлиб, уни даволаш керак. Яллиғланган ҳудуддаги хўппоз( лот. абссессус – йиринг бойлаган жой, чегараланган йирингли бўшлиқ абссесс дейилади) қон билан аралашса, танада ҳаёт учун хавфли ҳолат пайдо бўлади. Аппендицит билан оғриган беморларда даволанишни кечиктирмаслики керак. Чунки аппендицитнинг ёрилиши жуда оғриқли ва оғир жараён вақтида ёрдам кўрсатилмаса ўлимга ҳам олиб келиши мумкин.

Аппендицитнинг белгилари қандай?

Тиқилиш туфайли босим кўтарилади ва қон томирлари сиқилади. Сиқилган томирлар қон оқимига аралашиб, гангренага олиб келиши мумкин. Агар гангрена туфайли аппендикс ёрилиб кетса, йўғон ичакдаги ахлат қоринни тўлдириши мумкин.
• Қориннинг пастки ўнг қисмида қўл билан босилганда оғриқ, пичоқ санчигандай сезиладиган ва одамни эгилиб қоладиган ўткир оғриқ, вақт ўтиши билан оғриқнинг кучайиши.
• Кўнгил айниши ва қайт қилиш.
• Қуруқ оғиз ва тил, иштаҳани йўқолиши.
• Киндик атрофидаги ўткир оғриқ.
• Овқат ҳазм қилиш бузилиши, ич қотиши ёки диарея.
• Юқори иситма.
• Тез юрак уриши.
• Ҳомиладор аёлларда аппендицит оғриғи латерал ёки орқа минтақада кўринади. Ҳомиладор аёлларда аппендицитни аниқлаш қийин бўлиши мумкин, чунки кўнгил айниши, қусиш ва иштаҳани йўқотиш каби аппендицит белгилари ҳомиладорликнинг одатий белгиларидир.

Аппендицитнинг сабаблари нима?

• Ошқозонда тўлиқ ҳазм бўлмайдиган анор, лимон уруғи каби озиқ-овқат қолдиқларининг ингичка ичакдан йўғон ичакка ўтаётганда аппендицитга ўтиши.
• Овқат ҳазм қилиш тизимининг яллиғланиши ва қорин бўшлиғига зарбалар натижасида аппендикснинг тиқилиб қолиши натижасида ўсимтанинг оғзидаги лимфа тугунларининг шишиши.
• Ошқозон яраси ва ярали колит касаллиги.
• Шишлар.
• Ичак қуртлари, қуртлар ва паразитлар.
• Генетик мойиллик.
• Бактериал инфекциялар, ичак инфекциялари.
• Вируслар, замбуруғлар ва бошқа микроорганизмлар ҳам аппендицит тўқималарига зарар етказиши мумкин, бу эса яллиғланишни келтириб чиқаради.

Аппендицит қандай даволанади?
Аппендицитни аниқлаш учун шифокор томонидан физик текширув ўтказилади. Қорин бўшлиғида сезувчанлик ва оғриқлар бўлса, бактериал инфекция бор-йўқлиги ҳақида маълумот олиш учун қон тестини сўраш мумкин. Аппендицит ташхисни тўғридан-тўғри аниқлай оладиган аниқ қон тести йўқ. Касалликни даволаш одамларда фарқ қилиши мумкин, лекин одатда жарроҳлик йўли билан даволанади.

Операция тури беморнинг аҳволига қараб ўзгаради. Агар аппендицит соҳасидаги хўппоз ёрилиб кетмаса, антибиотиклар билан даволаш биринчи навбатда шифокор томонидан амалга оширилади. Кейин, органдаги хўппоз теридан ўтган найча ёрдамида дренажланади ва бу процедурадан сўнг, агар керак бўлса, қўшимчани олиб ташлаш мумкин.

Қўшимчада ёрилиш ёки оқиш бўлса, шошилинч операция қилиш керак. Аппендицит ёрилиши турли хил асоратларга олиб келиши мумкин. Апандектомия деб аталадиган аппендицитни олиб ташлаш очиқ жарроҳлик ёки лапароскопик жарроҳлик бўлиши мумкин. Жуда камдан-кам ҳолларда аппендицит жарроҳликсиз даволаниши мумкин. “Замин” янгиликларини “Twitter”да кузатиб боринг