Фронтдаги вазият: Россия кенг кўламли юришни давом эттирмоқда, бу ҳужумлар нимага олиб боради?

^{Фото: Александр Река/ТАСС}
РФ қуролли кучлари сўнгги ҳафта давомида Украинада бир қанча ютуқларга эришди. Тўғри, буни фақат ҳозирги уруш мезонларига кўра ютуқ деб аташ мумкин: Россия армияси одатдаги юзлаб метр (ёки ҳатто ўнлаб) илгарилаш ўрнига, айрим жанглар натижасига кўра бир километрдан ортиқ масофани босиб ўтди, йўналишлардан бирида бу кўрсаткич уч километрга яқинни ташкил этади. Бу юришлар Украина қуролли кучларининг тактик вазиятини сезиларли даражада ёмонлаштирган, аммо РФ қуролли кучларига дарҳол оператив муваффақият олиб кела олмаган.

Шу билан бирга, бу олдинга силжишлар Россия армияси техника бўйича катта йўқотишлари билан кечган: украинларнинг танкка қарши воситалар билан жиҳозланган ҳамда миналанган майдонлар билан ҳимояланган позициялари устига зирҳли колонналарда ҳужум қилинган, шунингдек уларни ҳавода Украина қуролли кучларининг ўнлаб дронлари қарши олган. Айрим ҳолатларда эса катта йўқотишлар эвазига амалга оширилган бу каби юришлар ҳатто тактик ютуққа ҳам олиб келмаган.

Авдийивка фронти
Феврал ойида Авдийивка эгаллангач, Россия қўшини шаҳардан ғарбдаги Дурная дарёси водийсидаги қишлоқлар учун жанг бошлади (энг яхши ҳолатда — кунига бир неча ўн метр олдинга силжиди). Авдийивка штурмида иштирок этган кучларнинг бир қисми эса таътилга юборилди. Энди шу қўшинлар украин мудофаасига чуқур зарба бериш учун фронтга қайтган.

Фронтнинг жанубий қанотида РФ қуролли кучлари эгаллаган Тоненке ва Первомайске қишлоқлари оралиғида украинлар мудофаасида бир неча километр кенгликдаги катта тешик пайдо бўлган, бу ҳудудни ёпиш учун украинларда кучлар етарли эмас. Бу участкада табиий сув тўсиқлари ҳам йўқ: бу ҳудудда Дурная ғарб томон бурилган, шу туфайли Россия кучлари унинг соҳиллари бўйлаб юриш қилиш имкониятига эга.

Марказий ҳарбий округнинг 90-танк дивизияси 6-танк полкининг камида иккита баталёни ушбу бўшлиққа йўналтирилган. Улар куздан буён Авдийивка штурмида қатнашаётганди, аммо кейин маълум вақт фронтдан «ғойиб бўлиб қолганди».

Участка шимолида полкнинг зирҳли танклари колоннаси Уманске қишлоғи йўналишида уч километр масофани босиб ўтган. Шу билан бирга, тарқалган видеоларга кўра, ҳужум қилган томон 20 тагача техникасидан айрилган (шундан 10 дан ортиғи танклар). Аммо украин қўшини босим остида Уманске қишлоғигача чекинишга мажбур бўлган, улар ҳам бир қанча техникасидан айрилган. 5 апрелга келиб ушбу юриш Уманскенинг шарқий чеккаларида тўхтаб қолган.

Жануброқда эса бошқа бир зирҳли колонна Первомайске қишлоғи (у РФ қуролли кучлари томонидан назорат қилинмоқда) шимолий чеккасидаги ўрмонзор бўйлаб олдинга юра олмаган. Бу қўшин ҳам кўп миқдордаги техникаларидан айрилган. Аммо бу ерда Украина қуролли кучлари мушкул аҳволга тушиб қолган: Россияликларнинг бир вақтнинг ўзида Первомайске ва Тоненке томондан юриш қилиши уларни кейинги ҳимоя маррасига — Вовча дарёси (Волчя) ва ундаги Карловске сув омбори ёқасига чекинишга мажбур қилиши мумкин.

Шу вақтда (бу ҳам видеоларда қайд этилган) катта эҳтимол билан қўшимча кучлар билан тўлдирилган Россия қўшини шимолроқда — Бердичи ва Семеновка қишлоқлари ҳудудида Дурная дарёсини кечиб ўтган. 5 апрел куни улар Семеновка қишлоғи марказига етиб келган, бу ерда ҳам Украина қуролли кучлари Вовча бўйларига чекиниши мумкин. Бу ҳудуддаги жангларда ҳам Россия бўлинмалари техникаларидан айрилган — дронлар, артиллерия зарбалари ва танкка қарши миналар туфайли.

Россиянинг Вовча йўналишидаги юриши муваффақият билан якунланиши мумкин. Аммо бу муваффақият катта миқдорда техникалар йўқотилишига арзиши аниқ эмас. РФ қуролли кучлари дарё ортида ғарб томон илгарилай олиши даргумон: бунга қанотлардаги муаммолар халал беради — шимолда тепаликда жойлашган Очертино қишлоғида ҳамда жанубда Карловске сув омборида Украина қуролли кучлари мустаҳкам истеҳкомларга эга. Шу вақтга қадар (агар урушнинг илк ойлари ҳисобга олинмаса) Россия қўмондонлиги эҳтиёткорлик билан ҳаракатланмоқда ва қанотлар хавфсизлигини таъминламасдан рақиб мудофаасига чуқур кириб боришга жазм этмаяпти.

Бахмут ва Часив Яр
Кенг қамровли тайёргарликдан кейин (жумладан, Бахмутга йўлдош шаҳар Часив Яр бўйлаб бир неча ҳафта давомида авиазарбалар ёғдирилиши кўринишида) Россия қўшини шаҳарнинг шарқий чеккаларига яқинлашиб келди. Бу ҳудудда ҳам зирҳли колонналар Украина қуролли кучлари артиллерияси ва дронлари зарбалари остида миналанган майдонлар бўйлаб ҳаракатланди. Аммо РФ қуролли кучлари барибир Шимолий Дон — Донбасс каналининг шарқий соҳилидаги Канал микрорайонига етиб келишга муваффақ бўлди. Видеоларга қараганда, улар бу ерда бир қанча техникаларидан айрилган (Украина қуролли кучлари далил келтирмаган ҳолда бу миқдор 19 тани ташкил этишини маълум қилган).

Шу билан бир вақтда, РФ қуролли кучлари ушбу йўналишда қанотларга ҳужум қилмоқда — катта қисми Украина қуролли кучлари томонидан назорат қилинаётган Богдановка қишлоғи ҳамда Ивановскега (бу ерда Россия кучлари бир неча ҳафта олдин қишлоқнинг каттагина қисмини эгаллаб олганди; аммо РФ мудофаа вазирлиги қишлоқ тўлиқ назоратга олингани ҳақида эълон қилган маълумот видео орқали рад этилган).

РФ қуролли кучлари учун вазият мураккаблиги Часив Ярни «рўпарадан» ҳужум қилиб эгаллаш жуда қийинлиги билан боғлиқ — шаҳар тепаликда жойлашган ва фронтдан канал орқали ажратилган. Катта эҳтимол билан, Россия қўшини ушбу муҳим позиция учун чинакамига жанг бошлашдан олдин ҳали кўплаб ҳужумлар уюштиришига тўғри келади (агар ҳозирги тактика давом эттирилса, йўқотишлар ҳам кўп бўлади).

Новомихайловка
РФ қуролли кучлари икки йилдан буён Украина қуролли кучларининг кичик шахтёрлар шаҳарчаси Вуҳледар атрофидаги мустаҳкамланган позицияларини эгаллашга уриниб келмоқда. Шаҳарга жанубдан, қисқа йўл орқали амалга оширилган барча уринишлар муваффақият келтирмаган (шу билан бирга, техника ва шахсий таркибда улкан йўқотишларга сабаб бўлган). Энди Россия қўмондонлиги Вуҳледарни шарқдан зарба бериш орқали асосий кучлардан узиб қўйишга ҳаракат қилмоқда. Бунинг учун эса РФ қуролли кучлари Новомихайловкадаги истеҳкомларни бостириши керак бўлади — ва улар сўнгги ойларда айнан шу билан машғул.

Сўнгги ҳафталарда РФ қуролли кучлари Новомихайловкани шимол ва жанубдан ўраб олишга, шунингдек, қишлоқнинг марказий қисмини эгаллашга муваффақ бўлди. Одатдагидек, Украина қуролли кучлари бу ҳужумлар видеосини намойиш этган, уларда россияликларнинг зарбага учраган танклари ва бошқа зирҳли машиналари акс этган. РФ қуролли кучлари Новомихайловка учун жангларда аллақачон ўнлаб техникаларидан айрилди.

РФ қуролли кучлари учун муаммо шундаки, Новомихайловканинг эгалланиши ҳам Вуҳледар қулашини кафолатламайди. Шаҳардаги украин гарнизони учун вазият чиндан таҳдидли тус олиши учун яна қатор йирик юришларни муваффақиятли ташкиллаштириш талаб этилади.

Бошқа йўналишлар
РФ қуролли кучлари кўплаб участкаларда локал юришларни давом эттирмоқда — бунда ҳам техникаларни йўқотган ҳолда. Ютуқлар эса катта эмас:

РФ қуролли кучлари Запорижжя областида Орихив йўналишидаги Работине ва Вербове қишлоқлари оралиғидаги жангларга тортилган. Феврал ва март ойларидаги катта йўқотишлардан кейин, сўнгги ҳафталарда ушбу ҳудудда Россия техникаларидан фойдаланиш интенсивлиги сустлашган.

Бахмутдан шимолда Россия қўшини яна Северск устига бостириб келишга уринмоқда. Улар Виемка қишлоғи йўналишида бир километрга яқин масофада илгарилаган. Шу билан бир вақтда, РФ қуролли кучлари Лисичанск атрофидаги Белоҳоривка қишлоғини эгаллашга ҳаракат қилмоқда, бу қишлоқ учун жанглар бир ярим йилдан буён давом этмоқда. Украина қуролли кучларининг маҳаллий бўр карьерида жойлашган позициялари («Белая гора»)га ҳамон ўтиб бўлмайдиган тўсиқ бўлиб қолмоқда. Россия қўшинининг бу «тоғ»га қилган ҳар бир ҳужуми техникалар бой берилиши билан якунланмоқда.

Сватове йўналишидаги Терни қишлоғи ҳудудида 2023 йилда қайтадан тузилган 25-армия ҳаракатланмоқда. Унинг бўлинмалари давомли ҳужумлардан кейин Терни чеккаларига етиб келган. Аммо сўнгги ҳафталарда зирҳли колонналарнинг ҳужумлари фронт чизиғига яқинлашганда тўхтаб қолди — Украина қуролли кучлари ўз позицияларига кириб келиш йўлларини миналаштириб ташлаган ва ҳаракатдаги техникаларга дронлар ва артиллерия билан зарбалар бермоқда.

РФ қуролли кучларининг бу ҳужумлари нимага олиб келиши мумкин?
РФ қуролли кучларининг турли фронтлардаги ҳужумлари оператив аҳамиятга эга бўлган ютуқларга олиб кела олмайди: рақибнинг ҳар бир ютуғидан кейин Украина қуролли кучлари навбатдаги мудофаа маррасида мустаҳкам ўрнашишга улгурмоқда ва Россия қўшини яна барчасини бошдан бошлашига тўғри келмоқда. Бундай ҳар бир эпизод ҳужум қилувчи томонга қимматга тушади. Фронт чизиғини ёриб ўтиш имконсиз экан, шундай савол туғилади: бундай жанглар Россия қуролли кучларининг ҳолдан тойдириш урушидаги истиқболлари нуқтайи назаридан ўзини оқлайдими?

Мазкур жангларда жонли куч борасидаги йўқотишлар нисбати номаълум. Қоидага кўра, ҳужум қилаётган томонда йўқотишлар каттароқ бўлади; аммо, катта эҳтимол билан, олдинги ва ичкаридаги позицияларни эгаллаб турган украин пиёдалари ҳам авиация ва артиллерия зарбалари туфайли оғир дамларни бошдан кечирмоқда.

Россия армиясининг техникалар борасидаги йўқотишлари эса ҳаддан ташқари кўп кўринмоқда — эришилган ютуқлар билан солиштирганда. Агар РФ қуролли кучлари қўмондонлиги давомли локал жанглар орқали Украина қуролли кучларини ҳолдан тойдиришни кўзлаган бўлса, бу ўз қўшинлари ҳам тез суръатларда ҳолдан тойишига олиб келишини ҳисобга олиши керак. Фақат рақибнинг йирик бўлинмаларини қуршовга олиш орқали ёриб ўтишгина бу вазиятда йўқотишлар нисбатини ҳужум қилувчи томон фойдасига буриши мумкин.

Россия армияси учун «заиф нуқта» — айнан техникадир (жумладан танклар). РФ қуролли кучлари зарбага учраб майдонда қолган машиналарнинг бир қисмини жанглардан кейин таъмирлаш учун эвакуация қилаётгани тушунарли (лекин бу осон эмас — Украина қуролли кучлари ҳаракатдан тўхтаб қолган машиналарни дронлар орқали тўлиқ яроқсиз ҳолатга келтираётгани видеоларини эълон қилиб бормоқда). Аммо танклар ва бошқа зирҳли машиналар тез суръатларда камайишда давом этмоқда. Бундай йўқотишлар асосан янги замонавий техникаларни ишлаб чиқариш ҳисобига эмас, балки советлар давридан буён омборларда сақланаётган эски машиналарни тиклаш ҳисобига қопланмоқда. Бундай захиралар катта, аммо туганмас эмас. Россия ва Украина уруши “Замин” янгиликларини “Youtube”да кузатиб боринг