Покистон ва Хитой чегарасидаги стратегик минтақа иқтисодий муаммолар билан юзлашмоқда

Покистон ва Хитой чегарасидаги минтақа, хусусан Гилгит-Балтистондаги Ҳунза, бошқарув ва ривожланиш муаммолари туфайли иқтисодий инқирозга дуч келмоқда. Аввал стратегик жиҳатдан муҳим бўлган чегара тиcарати маркази энди инфратузилма камчиликлари, маъмурий тўсиқлар ва ўсиб бораётган ижтимоий қийинчиликлар билан юзлашмоқда. Минтақадаги савдогарлар қатъий талаблар туфайли қийинчиликларга дуч келмоқда, бу эса қонуний савдони амалга оширишни қийинлаштирмоқда.

Муаммолар чегарадан ўтиш учун рухсатномалар олиш билан боғлиқ транзакция талабларида кўринади, бу эса қонуний савдони қийинлаштиради. Бу, чегара савдосига таяниб яшайдиган ёшлар орасида хавотирларни келтириб чиқармоқда. Савдо қийинчиликларга дуч келса-да, ноқонуний фаолият давом этмоқда.

Чегара инқирози шунингдек энергия таъминоти муаммоларини ҳам ўз ичига олади. 2025 йил январида Ҳунза аҳолиси узоқ давом этган электр узилишлари билан юзлашди ва бу улар Каракорам автомобил йўлини (ККҲ) ёпишга мажбур қилди. Протестчилар ҳудуднинг стратегик аҳамиятига ва туризмга бўлган роли билан боғлиқ ҳолда етарли электр таъминоти йўқлигидан норозилик билдиришди.

Барқарор энергия таъминоти йўқлиги кундалик ҳаётга таъсир кўрсатди ва протестлар жиддий иқтисодий оқибатларга олиб келди. Гилгит-Балтистон Савдо ва Саноат палатаси маълумотларига кўра, тўсиқлар туфайли 700 дан ортиқ юк машиналари Хитой-Покистон Иқтисодий коридори (CПEC)нинг қуриган портида қолиб кетди, бу эса Покистон ва Хитой ўртасидаги савдони қийинлаштирди.

Ҳукуматнинг жавоблари асосан формал характерда бўлди, Ҳунза ҳокимининг ўринбосари электр таъминоти вазиятини яхшилаш учун чоралар кўрилишини таъкидлаган бўлса-да, протестчилар бу ваъдаларнинг самарадорлигига шубҳа билдиришди, чунки олдинги ваъдалар ҳар доим бажарилмаган. Шунингдек, гидроэлектрик энергия ишлаб чиқаришнинг мавсумий ўзгаришлари етарли таъминотнинг сабабларидан бири сифатида муҳокама қилинмоқда.

Протест ҳаракати дастлабки электр таъминотини яхшилаш ҳақидаги талабларидан кенгроқ масалаларга, жумладан, маҳаллий ассамблеяда вакиллик қилиш ва Хитой билан савдодаги даромадларни қайта тақсимлаш бўйича мурожаатларга ўтиб кетди. Ҳунза аҳолиси шунингдек, солиқ сиёсати масалаларини кўтариб, минтақанинг иқтисодий ҳолатини яхшилашни мақсад қилган.

Минтақа инфратузилма соҳасидаги муаммолар билан ҳам юзлашмоқда. Ҳунзадаги электр тармоқлари ўсиб бораётган талабни қондиришда ҳар доим самарали бўла олмайди ва миллий тармоққа интеграция қилиш чекланган. Қуёш ва гидроэлектр станциялари каби қайта тикланувчи энергия манбаларини ишлатиш имкониятларига қарамай, бундай лойиҳаларни амалга оширишда логистика ва молиявий чекловлар каби баъзи қийинчиликлар мавжуд. “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг