Эрталаб душ тарафдорлари тетиклик ва кунни пок бошлашни айтишса, кечқурунги душ қабул қилувчилар ётишдан олдин «кун тўплаган кир-ниҳолларни» ювиб ташлашни маъқул кўради. АҚШ аҳолисининг тахминан 34 фоизи эса ҳар куни душ қилмайди — одатлар турлича, савол эса битта: қайси вақт соғлиққа яхшироқ?
Душ теридаги кир, тер ва ёғни, шунингдек чанг, гулчанг каби ифлослантирувчиларни кетказади. Тери ҳар квадрат сантеметрда 10 минг — 1 миллионгача бактерия сақлайди; тернинг ўзи ҳидсиз, аммо стафилококк каби бактериялар олтингугуртли бирикмалар орқали ҳид келтиради. Кечки душ гигиеник туюлади, аммо микробиолог Примроуз Фристоне таъкидлайди: кечаси барибир терлаймиз — ярим пинтгача тер, 50 минглаб тери ҳужайралари чойшабга ўтади. Демак, кечқурун душнинг фойдаси чойшаб-ёстиқ жилдларини мунтазам ювсангизгина тўлиқ намоён бўлади.
Бактериялар, чанг каналари ва замбуруғлар матоларда ҳафталаб сақланиши мумкин; айниқса нам ёстиқда. Катта астма билан оғриганларнинг 76 фоизи замбуруғларнинг камида битти турига аллергик. A. fumigatus эса баъзи ўпка касалликларида ҳолатни оғирлаштиради. Шифокор Холли Уилкинсон: «Кечки душдан ҳам муҳимроғи — чойшабларни тез-тез алмаштириш», — дейди.
Уйқу жиҳати: 13 тадқиқотни солиштирган мета-таҳлилга кўра, ётишдан 1–2 соат олдин 10 дақиқалик илиқ душ/ванна уйқуга кетиш вақтини қисқартиради. Бир оз исиб, сўнг совиш — сиркадий сигнал: танани ухлашга тайёрлайди. Шу боис кечқурунги душ, уйқуси ёмон бўлганларга ёрдам бериши мумкин.
Қисқа қилиб айтганда, эрталабги душ — тунда тўпланган тер ва микробларни ювиб, кунни тоза бошлашга ёрдам беради; кечқурун душ — уйқуни енгиллаштиради. Бироқ кунига бир марта душ қиладиганлар учун вақтдан кўра тозалик режими муҳим: чойшаб-ёстиқни мунтазам ювиш, хонани шамоллатиш, шахсий гигиенани қатъий ушлаш. Танловни ўз кун тартибингизга мосланг — ўзгармайдиган қоида шу.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
