Өзбекистон Орталық банкі 2025 жылдың үшінші тоқсаны қорытындысы бойынша еңбек нарығындағы негізгі өзгерістерге арналған талдамалық есепті жариялады. Шілде–қыркүйек айларын қамтыған зерттеуде жұмыс күшіне сұраныс пен ұсыныс, халықтың әл-ауқаты және шетелден ақша аударымдары ағынының белсенділігі бойынша егжей-тегжейлі деректер жинақталған. Бұл туралы upl.uz хабарладыхабарбереді.
Есепке сәйкес, үш ай ішінде ішкі нарықтағы бос жұмыс орындарының саны 3,3%-ға өсіп, оң динамика көрсетті. Ең үлкен үлес көтерме және бөлшек саудаға тиесілі болып, барлық вакансиялардың 17,9%-ын құрады. Одан кейін қоғамдық тамақтану (17,1%) және өнеркәсіптік өндіріс (17%) шамалас нәтиже көрсетті.
Вакансиялар көбейгеніне қарамастан, тоқсан соңына қарай жұмыс іздеушілердің белсенділігі өсуден гөрі тоқырау белгілерімен байқала бастады. Түйіндемелер ағыны жоғары болып қалғанымен, қыркүйекке қарай цифрлық платформалардағы әдеттегі маусымдық «серпіліс» бәсеңдеді. Ең көп жаңа үміткерлер маркетинг, жарнама және коммуникациялар, клиенттерге қызмет көрсету, сондай-ақ үй қызметкерлері бағыттарында пайда болды.
Реттеуші шілде–тамыз айларындағы мониторингте бизнес өкілдері команда кеңейтуге жалпы алғанда оптимистік көңіл күйде қалғанын атап өтті. Қызметкерлер санын арттыру ниетін білдірген кәсіпкерлер үлесі 33,9% болып, екінші тоқсандағы 30,2% көрсеткіштен жоғары шықты. Алайда қыркүйекте маусымдық түзетулер әсерінен бұл күтілетін көрсеткіш 30,8%-ға дейін төмендеді.
Сонымен қатар, штат қысқартуға дайындалып жатқан кәсіпорындар үлесі де артты. Екінші тоқсанда қысқарту жоспарын айтқандар 8,7% болса, үшінші тоқсан соңына қарай бұл көрсеткіш 12,7%-ға жетті. Ең алаңдатарлық сигналдар құрылыс пен саудадан келіп отыр: ықтимал жұмыстан босатулар туралы тиісінше 16,4% және 25,6% басшы ескертті.
Қаржылық көрсеткіштер жоғары қарай «жүгіруін» жалғастыруда. 2025 жылдың алғашқы тоғыз айында номиналды жалақы 19,2%-ға өсті, инфляцияны есепке алғанда халықтың нақты табыстары 9,1%-ға артты. Орталық банк бұл өсімде мемлекеттік сектордағы жоспарланған жалақы өсімдері мен инфляцияны тежеу шаралары маңызды рөл атқарғанын атап өтті. Қыркүйек соңында орташа айлық жалақы 6,2 млн сумға жетті.
Салалар бойынша айырмашылық әлі де үлкен. Ең жоғары жалақы дәстүрлі түрде қаржы және сақтандыру секторында — орташа 16,8 млн сум. IT және байланыс саласы да 15 млн сум нәтижесімен жақындады. Мамандар логистика, қойма шаруашылығы және әлеуметтік қызметтерде табыстардың тезірек өсіп жатқанын да атап өтті.
Рейтингтің төменгі бөлігінде құрылыс саласы тұр: номиналды өсім 9,2% болғанына қарамастан, нақты табыстар іс жүзінде 0,1%-ға төмендеген. Бұл шығындар мен баға қысымы аясында саладағы жұмысшылар табысы күтілген деңгейде «ашылмай» отырғанын көрсетеді.
Өңірлер бойынша да көрініс біркелкі емес. Нақты жалақы өсімінде Самарқанд облысы 14,6%-бен көш бастап, одан кейін Сырдария (11,1%) және Наманган (10,9%) келеді. Әндіжан (2,9%) және Науаи (5,9%) ең төмен көрсеткіштерді тіркеді. Талдаушылар кей өңірлерде өнімділік сәйкесінше артпай тұрып табыстың күрт өсуі тұтыну бағаларына артық қысым беруі мүмкін екенін ескертті.
Шетелден ақша ағыны да айтарлықтай күшейді. 2025 жылдың шілде–қыркүйегінде трансшекаралық аударымдар көлемі 5,7 млрд АҚШ долларын құрап, өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 18,5%-ға жоғары болды. Реттеуші мұны еңбек мигранттары жұмыс істейтін елдердегі экономикалық белсенділіктің жоғары болуы және ұлттық валюталардың нығаюымен түсіндірді.
Қызықтысы, ең күрт өсім Балтық елдерінен келген аударымдарда байқалып, бірден 40%-ға секірді. Дәстүрлі бағыттар саналатын Ресей мен Еуропа елдерінде өсім қарқынының баяулағаны атап өтілді.
2025 жылы Өзбекстанда IT саласы ең жоғары жалақы төленетін бағыттардың бірі ретіндегі мәртебесін одан әрі нығайтты. Сонымен бірге, IT мамандарының табысы мен әлеуметтік сала қызметкерлерінің табысы арасындағы алшақтық әлі де үш еседен асады, бұл жастардың цифрлық кәсіптерге жаппай ауысуын жеделдетіп отыр.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
«Меҳмон» тобындағы келушілер бұл жарияланымға пікір қалдыра алмайды.
