O'zbekiston Markaziy banki 2025 yilning uchinchi choragi yakunlari bo'yicha mehnat bozoridagi asosiy o'zgarishlarga bag'ishlangan tahliliy hisobotni e'lon qildi. Iyul–sentabr oylarini qamrab olgan tadqiqotda ishchi kuchiga talab va taklif, aholining farovonligi hamda xorijdan pul o'tkazmalari oqimining faolligi bo'yicha batafsil raqamlar jamlandi. Bu haqda upl.uz xabar beradi.
Hisobotga ko'ra, uch oy ichida ichki bozordagi bo'sh ish o'rinlari soni 3,3% ga oshib, ijobiy dinamika ko'rsatdi. Eng katta ulush ulgurji va chakana savdoga to'g'ri kelib, barcha vakant o'rinlarning 17,9% ini tashkil etdi. Undan keyin umumiy ovqatlanish (17,1%) va sanoat ishlab chiqarishi (17%) deyarli bir xil natija qayd etdi.
Vakansiyalar ko'payganiga qaramay, chorak oxiriga borib ish izlayotganlar faolligi o'sishdan ko'ra to'xtash belgilari bilan ko'rina boshladi. Rezyumelar oqimi baribir yuqori bo'lib qolgan bo'lsa-da, sentabrga kelib raqamli platformalardagi odatiy mavsumiy "portlash" sekinlashdi. Eng ko'p yangi nomzodlar marketing, reklama va kommunikatsiyalar, mijozlarga xizmat ko'rsatish hamda uy xodimlari yo'nalishlarida paydo bo'ldi.
Regulyator iyul–avgust oylarida o'tkazgan monitoringda biznes vakillari jamoani kengaytirish borasida umuman olganda optimistik kayfiyatda qolganini qayd etdi. Xodimlar sonini oshirish niyatini bildirgan tadbirkorlar ulushi 33,9% bo'lib, ikkinchi chorakdagi 30,2% ko'rsatkichdan yuqori chiqdi. Biroq sentabr oyida mavsumiy tuzatishlar ta'sirida bu kutilyotgan ko'rsatkich 30,8% gacha pasaydi.
Shu bilan birga, shtatni qisqartirishga tayyorgarlik ko'rayotgan korxonalar ulushi ham oshdi. Ikkinchi chorakda qisqartirish rejasini aytganlar 8,7% bo'lgan bo'lsa, uchinchi chorak oxiriga kelib bu raqam 12,7% ga yetdi. Eng xavotirli signal qurilish va savdo yo'nalishlaridan kelmoqda: ehtimoliy bo'shatishlar haqida mos ravishda 16,4% va 25,6% rahbar ogohlantirdi.
Moliyaviy ko'rsatkichlar esa yuqoriga qarab "yugurishda" davom etmoqda. 2025 yilning dastlabki to'qqiz oyida nominal ish haqi 19,2% ga oshdi, inflyatsiyani hisobga olganda aholining real daromadlari 9,1% ga ko'tarildi. Markaziy bank bu o'sishda davlat sektoridagi rejalangan maosh oshirishlari va inflyatsiyani jilovlash bo'yicha choralar muhim rol o'ynaganini ta'kidladi. Sentabr oxirida o'rtacha oylik ish haqi 6,2 mln so'mga yetdi.
Tarmoqlar kesimida farq hanuz katta. Eng yuqori maosh an'anaviy ravishda moliya va sug'urta sektorida bo'lib, o'rtacha 16,8 mln so'm qayd etildi. IT va aloqa sohasi ham ortda qolmay, 15 mln so'm natija bilan yaqinlashdi. Mutaxassislar logistika, omborxona xo'jaligi va ijtimoiy xizmatlarda daromadlar tezroq o'sayotganini ham qayd etdi.
Reytingning quyi qismida qurilish sohasi turibdi: nominal o'sish 9,2% bo'lganiga qaramay, real daromadlar amalda 0,1% ga kamaygan. Bu esa sektorda xarajatlar va narxlar bosimi fonida ishchilar daromadi kutilgan darajada "ochilmayotganini" ko'rsatadi.
Hududlar bo'yicha ham manzara bir xil emas. Real maoshlar o'sishida Samarqand viloyati 14,6% bilan peshqadam, undan keyin Sirdaryo (11,1%) va Namangan (10,9%) kelyapti. Andijon (2,9%) va Navoiy (5,9%) esa eng past ko'rsatkichlarni qayd etdi. Tahlilchilar ayrim hududlarda unumdorlik mos ravishda oshmasdan daromadlar keskin ko'tarilishi iste'mol narxlariga ortiqcha bosim berishi mumkinligidan ogohlantirdi.
Xorijdan pul oqimi ham sezilarli kuchaydi. 2025 yil iyul–sentabr oylarida transchegaraviy o'tkazmalar hajmi 5,7 mlrd AQSh dollarini tashkil etib, o'tgan yilning shu davriga nisbatan 18,5% ga yuqori bo'ldi. Regulyator buni mehnat migrantlari ishlayotgan mamlakatlarda iqtisodiy faollik balandligi va milliy valutalarning mustahkamlanishi bilan izohladi.
Qiziqarli jihati shundaki, eng keskin o'sish Baltika davlatlaridan kelgan o'tkazmalarda kuzatilib, darhol 40% ga sakradi. An'anaviy yo'nalishlar bo'lgan Rossiya va Yevropa mamlakatlarida esa o'sish sur'atlari sekinlashgani qayd etildi.
2025 yilda O'zbekistonda IT sohasi eng yuqori maosh to'lanadigan yo'nalishlardan biri sifatida mavqeini yanada mustahkamladi. Shu bilan birga, IT mutaxassislari daromadi bilan ijtimoiy soha xodimlari o'rtasidagi tafovut hanuz uch baravardan ko'proq bo'lib, bu yoshlarning raqamli kasblarga ommaviy o'tishini tezlashtirmoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
