Kasbingizni ayting – sog‘lomlashtiramiz!

Inson salomatligiga ta’sir etuvchi omillar juda ham ko‘p. U yoki bu kasallik yuzaga kelishiga kishining nafaqat turmush tarzi, odatlari, irsiyat yoki atrof-muhit, balki kasb-kori ham sabab bo‘ladi.

Bu borada mutaxassislar Dilbar Samatova, Toshkent shahridagi 48-oilaviy poliklinikaning umumiy amaliyot shifokori, fitnes-murabbiy Klara Rustamova o‘z maslahat va tavsiyalarini berdilar.

Tik oyoqda ishlaydiganlar

O‘qituvchi, sartarosh va sotuvchilar ko‘p hollarda oyoq tomirlarining varikoz kengayishi xastaligiga duchor bo‘ladilar. Bu kasallikda oyoqlardagi tomirlar bo‘rtib, “yulduzcha”lar paydo bo‘ladi. Bundan tashqari, bo‘g‘im xastaliklari ham yuzaga keladi. Tik turish natijasida tananing og‘irligi bo‘g‘imlarga tushadi va osteoartroz rivojlanadi.

Yechim: kundalik taomnomaga baliq va dengiz mahsulotlarini kiritish lozim. Ular organizmga tez so‘riladigan oqsillar bo‘lib, tomirlar cho‘ziluvchanligi va mustahkamligini ta’minlaydi. Limon, qora chetan (ryabina) tarkibidagi R darmondorisi oyoqlardagi shishlarni bartaraf etadi. Brusnika va klyukva mevalari sharbatini siqib ichish qonni suyultirib, tomirlarda tiqinlar paydo bo‘lishining oldini oladi. Sut-qatiq mahsulotlari esa bo‘g‘im kasalliklarida ayni muddao.

Uzoq vaqt o‘tirib ishlaydiganlar

Bir joyda uzoq o‘tirib ishlash, jismoniy faollik yetishmasligi natijasida ateroskleroz (tomirlarda tiqinlar paydo bo‘lishi), gipertoniya (qon bosimi ko‘tarilishi), semirish, qabziyat, gemorroy (bavosil) kabi kasalliklar yuzaga keladi.

Yechim: hayvon yog‘larini o‘simlik yog‘lariga almashtiring. Kolbasa, sariyog‘, tovuq tuxumi ko‘p miqdorda xolesterin saqlaydi. Meva-sabzavotlarni doimiy iste’mol qilish ichak faoliyatini yaxshilab, qabziyatni bartaraf etadi. Shuningdek, dukkakli mahsulotlar, javdar unidan tayyorlangan non yoki bug‘doy kepagi ham ateroskleroz va qabziyatga qarshi kurashda yaxshi samara beradi. Eng muhimi, har 45 daqiqada o‘rningizdan turib, 15 daqiqa yengil jismoniy harakatlar qilishni unutmang!

Zararli kasb sohiblari...

Ya’ni, farmatsevt, kimyogar, bo‘yoqchilar doimiy ravishda zararli va zaharli moddalar bilan ishlaganligi sabab bu moddalar organizmda yig‘ilib, jigarni zararlaydi.

Yechim: dengiz karami va lavlagi organizmdagi zaharli moddalarni haydash va ularni zararsizlantirish xususiyatiga ega. Bu kasb egalari kartoshkani po‘sti bilan qaynatib, tez-tez iste’mol qilib turishlari ham kerak. Chunki tarkibida kraxmal va kletchatka saqlovchi kartoshka organizmdagi yot moddalarni o‘ziga shimib oladi.

Asabbuzar ishda ishlaysizmi?

Ish faoliyati doimiy diqqat va mas’uliyat talab etuvchi kasb egalari – o‘qituvchilar, jarrohlar, jamoat transporti haydovchilari surunkali asab kasalliklariga duchor bo‘ladilar.

Yechim: oddiy asabiylik bilan boshlangan ko‘ngilxiraliklar bora-bora tuzatib bo‘lmas asoratlarga olib kelishi mumkinligini inobatga olib, taomnomani darmondorilar bilan boyitish talab etiladi. Oqsil, V va S guruhi vitaminlariga boy mahsulotlarni iste’mol qilish zarur. Dengiz mahsulotlari ham asab tizimi va yurak faoliyatini mustahkamlaydi.

Shovqin ostida ishlovchilar

To‘g‘ri ovqatlanish orqali eshitish qobiliyatini yaxshilashga erishish mumkin. Іayvon yog‘lari, marinadli va dudlangan mahsulotlar, mayonez, ketchup; tarkibida kofein saqlovchi ichimliklar, xususan, choy, shokolad, kakao, qahvani ratsiondan butkul chiqarib tashlash, taomga ishlatiladigan tuz miqdorini kamaytirish salomatlik tomon qo‘yilgan muhim qadam bo‘lib xizmat qiladi.

Ko‘z zo‘riqishi bilan bog‘liq kasb egalari ko‘zning surunkali toliqishi oqibatida ko‘rish qobiliyati pasayishidan aziyat chekadilar. Bu holat ko‘pincha, o‘qituvchilar, tikuvchilar, ofis xodimlarida kuzatiladi.

Yechim: ko‘z toliqishini kamaytirish uchun asosan, qizil va zarg‘aldoq rangli sabzavot va mevalarni iste’mol qilish zarur. Ular ko‘rish qobiliyatini yaxshilaydigan A darmondorisiga boy. Ammo muammoli jihat shundaki, organizmga qiyin so‘riladi. Shu sababli ularni tabiiy yog‘lar bilan birgalikda iste’mol qilish zarur. Tabiiy yog‘lar smetana, sariyog‘, barcha sut-qatiq mahsulotlari tarkibida mavjud. Shuningdek, temir moddasiga boy mahsulotlar ham ko‘rish qobiliyatini yaxshilaydi: mol va quyon go‘shti, yong‘oq va mayiz kabilar temirga boydir.

Qay bir kasb egasi bo‘lishingizdan qat’i nazar, ish orasida vaqti-vaqti bilan tanaffus qilish, kichik jismoniy mashqlarni bajarish sizga xavf solayotgan turli xastaliklarning oldini olishga xizmat qiladi.

Oyoq uchun mashqlar

Qo‘llarni belga tiragan holda 5-10 marta to‘liq va yarimta o‘tirish mashqlarini bajaring. O‘ng oyoqni o‘ng tomonga cho‘zing va chap tarafga tana og‘irligini tashlab, chap oyoqqa o‘tiring. Bu holatni o‘ng oyoq bilan ham takrorlang.

Bo‘yin mushaklari uchun

Bo‘yinni avval soat millari bo‘yicha yarim, so‘ng to‘liq aylantiring, keyin esa soat millariga qarama-qarshi holatda aylantiring. Avval bo‘yinni imkon qadar pastga – ko‘krak tomon torting. Bir necha soniya shu holatni saqlang va bo‘yinni tik ushlang. So‘ng bo‘yinni imkon qadar ortga torting va shu holatni bir necha soniya saqlang. Bu mashqni qaltis harakatlardan qochib, ohistalik bilan bajaring.

Ko‘z uchun

Ko‘zingizni monitor ekranidan olib, ohista yuming. Yumuq holatda ko‘z soqqasini aylana shaklda goh chap, goh o‘ng tomonga harakatlantiring. Mashqdan so‘ng ko‘zni darhol ochib yubormang. Yuqoridagi holatni boshqa harakatlar bilan takrorlaymiz. Yumuq ko‘zingizni o‘ng-chap, past-balandni tomosha qilganday harakatlantirasiz. Bu ikki mashq ko‘z tomirlari uchun foydali bo‘lib, ko‘rish qobiliyatiga yaxshi ta’sir ko‘rsatadi. “Zamin” yangiliklarini “Odnoklassniki”da kuzatib boring