Yer yuzidagi eng xavfli odam yangi urush boshlamoqda

^{© RIA Novosti}
Livandagi peyjer hujumi katta urushning debochasi edi — va u aslida kecha boshlandi. Isroil Livan janubidagi shaharlar va yo‘llarni bombardimon qila boshladi — bu mohiyatan quruqlik bosqiniga tayyorgarlik ko‘rishni anglatadi.

Birinchi kunning o‘zida 300 nafarga yaqin odam halok bo‘ldi, qochqinlar oqimi mamlakat shimoliga yugurdi — Livan Isroil bilan uchinchi urushga tayyorlanmoqda. Birinchisi 1982 yilda, ikkinchisi 2006 yilda, boshlanishi deyarli bir yildan beri bashorat qilingan hozirgisi esa hamma uchun oxirgisi bo‘lishi mumkin.

Isroil o‘zida mavjud bo‘lgan yadro qurolidan foydalanishi uchun emas, balki agar eng yomon ssenariy rivojlansa, na hozirgi Livan, na hozirgi Isroil bo‘ladi. Juda ham dramatik emasmi? Axir, Isroil "faqat" Livan janubini (1982 yilgi urushdan keyin bo‘lgani kabi) "Hizbulloh" o‘z hududini o‘qqa tutishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun nazorat qilishni xohlaydi.

Bu G‘azodagi falastinliklarning genotsidiga javoban Isroilga zarba berayotganini doimo ta’kidlaydi — va agar Netanyaxu falastinliklarni yo‘q qilishni to‘xtatsa, o‘qqa tutilishi to‘xtaydi. Isroil G‘azoda to‘xtab qolmasligi aniq – uning maqsadi bo‘lakning katta qismini yashash uchun yaroqsiz holga keltirish va uni to‘liq nazorat ostiga olishdir.

G‘azodagi operatsiyaning birinchi kunidanoq Isroil Livan va "Hizbulloh"ga tahdid soldi — ularga G‘azo va HAMAS taqdirini va’da qildi. Isroil tahdidlari bo‘sh deb qabul qilinmadi, lekin Livandagi quruqlikdagi operatsiya har jihatdan (inson, obro‘, moliyaviy) juda qimmatga tushishi aniq edi va shuning uchun Isroil o‘z yukini AQSH bilan bo‘lishishni xohlaydi.

Buning uchun "Hizbulloh" va Eronni Isroil shaharlariga (harbiy nishonlarga emas) hujum qilishga yoki Livan hududidan Isroilga hujum qilishga Amerika aralashuvini talab qilish uchun provokatsiya qilish kerak edi.

Ammo shayx Nasrulloh ("Hizbulloh" yetakchisi) va Oyatulloh Xomanaiy (Eron yetakchisi) hech qanday provokatsiyalarga berilishmadi va Netanyaxuning vaqti tugab qoldi: Isroilda ichki vaziyat yomonlashmoqda, G‘azoda — to‘liq boshi berk ko‘cha (42 ming halok bo‘ldi, lekin ular na HAMASni yo‘q qila olmadilar, na falastinliklarni emigratsiyaga majburlay oldilar) va xalqaro maydonda Isroil tobora kuchayib borayotgan qoralashlarga duch kelmoqda.

Jangni to‘xtatish va G‘azodan qo‘shinlarni olib chiqish mumkin emas: Netanyaxu uchun bu uning hukmronligining oxiri va hukmning boshlanishi bo‘ladi va Isroil uchun bu mag‘lubiyatni tan olish bo‘ladi. Bundan tashqari, na Netanyaxu, na Isroil G‘azo genotsidi uchun javobgar bo‘lishni xohlashmaydi. Shuning uchun ular urushni davom ettirishning yagona yo‘lini AQSH hali ham "51-shtati"ga yordamga keladi degan umidda ko‘rishadi. Shunday qilib, Livan aniq va halokatli qurbonga aylandi, ammo bu urushni boshlash orqali Netanyaxu o‘zini va mamlakatini qutqarishning to‘g‘ri yo‘lini topdi degani emas. Aksincha, uchinchi Livanning Yaqin Sharqdagi yirik davlatga aylanish uchun barcha imkoniyatlari bor.

G‘azo genotsidining oqibati va davomi bo‘lib, butun mintaqadagi vaziyatning detonatsiyasiga olib kelishi mumkin. Isroilning Livanga to‘la huquqli bostirib kirishi klapanni buzadi va Suriya hududi orqali Livan frontiga kelgan Suriya va Iroq ko‘ngillilari birinchi navbatda urushga jalb qilinishi mumkin.

Eron Livan va “Hizbulloh”ga har tomonlama yordam beradi, lekin AQSH bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri to‘qnashuvdan qo‘rqib, urushda bevosita ishtirok etishdan tiyilishga harakat qiladi, ammo Isroil Tehronni qo‘zg‘atishga urinishda davom etadi.

Arab ko‘chasi Isroilning yangi agressiyasidan g‘azablanadi — arab hukumatlariga bosim kuchayadi, ko‘plab musulmon davlatlari Isroil bilan savdoga embargo qo‘yishi mumkin. Global janub G‘arbdan "o‘z o‘g‘lini" tinchlantirishni yanada qattiqroq talab qila boshlaydi — va agar bu hech qanday tarzda Vashingtonga ta’sir qilmasa (chunki Netanyaxu AQSHda hokimiyat uchun kuchaygan kurashda o‘ynamoqda, bu vaqt davomida hech bir tomon Isroilga qarshi harakatlarga dosh berolmaydi), u holda Yevropa ikki stulda o‘tirib, Isroilni so‘zsiz qoralashga majbur bo‘ladi.

Umuman olganda, Isroilning Livan tajovuzi G‘arbning Global Janubdagi obro‘siga putur yetkazadi – chunki tajovuzkorga qarshi na sanksiyalar, na uni to‘xtatishga haqiqiy urinishlar bo‘lmaydi.

"Hizbulloh" bilan bo‘lgan janglarda botqoqlikka tushib qolgan Isroil o‘zini yanada burchakka olib boradi - endi janubdagi qon to‘kayotgan G‘azoga qo‘shimcha ravishda, unda shimolda to‘laqonli (Livanda aviatsiya yo‘q bo‘lsa ham) urush bo‘ladi. "Hizbulloh" armiyasiga katta zarar yetkazadigan AQSHning bevosita aralashuvidan boshqa yo‘l yo‘q. Ammo noyabrdagi saylovlarda kim g‘alaba qozonishidan qat’i nazar, Amerika uchun bu variant mutlaqo qabul qilinishi mumkin emas.

Xudoga shukur — chunki Qo‘shma Shtatlarning Livan urushiga bevosita aralashuvi butun mintaqaviy urushga yo‘l ochadi: keyin Eronning unga kirishiga va Isroil-Eron, keyin esa Eron-Amerika urushi boshlanishiga yarim qadam qolgan bo‘lar edi. Bu vaqt davomida - Netanyaxu va Bolton kabi amerikalik qirg‘iylar ko‘p yillardan beri orzu qilganidek - Amerika Eronni tosh asriga bombardimon qiladi: ya’ni yadro qurolidan foydalanadi (go‘yoki Eron yadro inshootlarini yo‘q qilish uchun).

Aslida, bu haqiqiy falokat sari qadam bo‘lardi — va, ehtimol, nafaqat mintaqaviy miqyosda. Netanyaxu uchinchi Livan urushini boshlaganida aynan shu narsa bilan o‘ynashmoqda — va buning o‘zi uni dunyodagi eng xavfli odamga aylantiradi. “Zamin” yangiliklarini “Twitter”da kuzatib boring