Tarim mumiyolari: G‘arbiy Xitoydagi sirli yevropoid xalq izlari (foto)

G‘arbiy Xitoyda arxeologlar kutilmagan tashqi ko‘rinishga ega bo‘lgan o‘nlab mumiyolarni topdilar. Ular oq tanli, malla sochli va baland bo‘yli bo‘lib, bundan ming yillar oldin Taklamakon cho‘lida, Tarim daryosi havzasida dafn etilgan. Bu topilma qadimgi sivilizatsiya va madaniyatlar o‘rtasidagi aloqalar haqida yangi ma’lumotlarni ochib berishi mumkin.

Sirli xalq izlari

Ba’zi tadqiqotchilar bu mumiyolar Osiyo qit’asining markazida qadim zamonlarda yevropoid xalqlar yashaganligini ko‘rsatishi mumkinligini ta’kidlamoqda. Hozirgacha 300 dan ortiq Tarim mumiyolari aniqlangan bo‘lib, ularning eng mashhurlari Loulan go‘zali va Cherchen odami hisoblanadi.

Loulan go‘zali va Cherchen odami

Loulan go‘zali – taxminan 3800 yil oldin yashagan, bo‘yi 180 santimetr keladigan, to‘q sariq sochli ayol mumiyosi. Uning tanasi mukammal holda saqlangan bo‘lib, dafn etilgan joyidan uning shaxsiy buyumlari – taroq, savat va bo‘yra topilgan.

Cherchen odami esa oq sochli, yuzida tatuirovka belgilariga ega bo‘lib, u ko‘plab dafn buyumlari bilan ko‘milgan. Arxeologlar uning yonidan hatto chaqaloq mumiyosi topgan bo‘lib, uning ko‘zlariga ko‘k toshlar qo‘yilgan.

Tarixiy aloqalar va taxminlar

Olimlar bu odamlar kim bo‘lganini aniqlashga harakat qilmoqda. Bir nazariyaga ko‘ra, ular toxarlar – Markaziy Osiyoda yashagan sirli xalq vakillari bo‘lishi mumkin. Boshqa taxminlarga ko‘ra, ular qadimgi hind-yevropa xalqlarining migratsiya yo‘llari bilan bog‘liq.

Qizig‘i shundaki, Rim yozuvchisi Katta Pliniy milodiy I asrdayoq Xitoy hududida "o‘rta bo‘ydan baland, zig‘ir sochli va ko‘k ko‘zli" odamlar mavjudligini yozib qoldirgan. Bu esa Tarim mumiyolari haqidagi taxminlarni yanada mustahkamlaydi.

Qadimgi Xitoyning izolyatsiyasiga yangi qarash

Tarim mumiyolarining noma’lum kelib chiqishi qadimgi Xitoyning izolyatsiyalangan davlat sifatida qaralishiga shubha uyg‘otadi. Bu topilmalar Osiyo va Yevropa madaniyatlari o‘rtasidagi aloqalar ancha ilgaridan mavjud bo‘lganligini ko‘rsatishi mumkin.

Shuningdek, aprel oyi boshida Xitoyda neandertal odamlarning izlari topilgani ma’lum bo‘ldi. Bu topilmalar G‘arbiy Yevropaga xos uslubda ishlangan bo‘lib, Sharq ilgari o‘ylanganidek alohida rivojlanmaganini taxmin qilishga asos bo‘ldi. Arxeologik topilmalar insoniyat tarixini yanada yaxshiroq tushunishga imkon yaratmoqda.