Skandinaviya muzliklari yo‘qolmoqda — olimlar global xavfdan ogohlantirmoqda

Shvetsiya va Norvegiya muzliklari hayratomuz tezlikda erimoqda — olimlar insonzotni ogohlantirmoqda

Skandinaviya tog‘laridagi muzliklar inson ko‘z o‘rganmagan tezlikda erib ketmoqda. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, bu jarayon bevosita iqlim o‘zgarishi, atmosferaning ifloslanishi va issiqxona gazlari bilan bog‘liq.

Yevropaning “Kopernik” iqlimni kuzatish xizmati ma’lumotlariga ko‘ra, 2024 yil Yevropa tarixidagi eng issiq yil sifatida qayd etilgan. Bu esa muzliklarning tanazzul jarayonini yanada tezlashtirgan.

Muzliklar qisqarmoqda — 1,8 metrga kamayish

Shvetsiya va Norvegiyadagi muzliklar o‘rtacha 1,8 metrga qisqargan. Bu so‘nggi o‘n yilliklar uchun keskin o‘zgarish hisoblanadi. Ogohlantirishlarcha, agar shunday tendensiya davom etsa, mavjud muzliklarning katta qismi kelasi 20–30 yil ichida yo‘qolishi mumkin.

“Bu muzli cho‘qqilar nafaqat estetik yodgorlik, balki ichimlik suv, energetika va qishloq xo‘jaligi uchun hayotiy ahamiyatga ega manbalardir,” — deydi shvetsiyalik muzlikshunos Erik Huss.

Muzliklar — tabiiy suv manbai va iqlim “kapsulasi”

Jahon meteorologiya tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, Yer yuzidagi ichimlik suvining 70 foizi muzliklar va qor qoplamidan kelib chiqadi. Bu manbalar suv ta’minoti, sanoat va qishloq xo‘jaligi uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega.

Mutaxassislar ta’kidlamoqda: “Qorli qish keldi deb hushyorlikni yo‘qotmaslik kerak. Bu faqat vaqtinchalik to‘xtalish, uzoq muddatda muzliklar eriyverishi aniq”, — deydi professor Nina Kirxner.

Arktika va Antarktidada ham vaziyat yomonlashmoqda

2024 yil fevral oyi boshidagi hisobotlarga ko‘ra, Arktika va Antarktidadagi muz qoplami 16,04 million km² ni tashkil etgan — bu 1979 yildan beri qayd etilgan eng past ko‘rsatkich.

Bu faqatgina muzliklar muammosi emas — ekotizimlar, flora va fauna, suv balansi va butun insoniyat xavf ostida.

Insoniyat oldida global sinov

Muzliklar — bu tabiatning “vaqt kapsulasi”. Ular nafaqat suv manbai, balki iqlim tarixi, biologik muvozanat va insoniyat faoliyatining tirik guvohi. Ular bilan birga dunyoning ekotizimi ham yemirilishi mumkin.

Iqlim o‘zgarishi endi nazariy tahdid emas — u real, ko‘z o‘ngida kechayotgan falokatdir. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!