Скандинавия музликлари йўқолмоқда — олимлар глобал хавфдан огоҳлантирмоқда

Швеция ва Норвегия музликлари ҳайратомуз тезликда эримоқда — олимлар инсонзотни огоҳлантирмоқда

Скандинавия тоғларидаги музликлар инсон кўз ўрганмаган тезликда эриб кетмоқда. Мутахассисларнинг таъкидлашича, бу жараён бевосита иқлим ўзгариши, атмосферанинг ифлосланиши ва иссиқхона газлари билан боғлиқ.

Европанинг “Коперник” иқлимни кузатиш хизмати маълумотларига кўра, 2024 йил Европа тарихидаги энг иссиқ йил сифатида қайд этилган. Бу эса музликларнинг таназзул жараёнини янада тезлаштирган.

Музликлар қисқармоқда — 1,8 метрга камайиш

Швеция ва Норвегиядаги музликлар ўртача 1,8 метрга қисқарган. Бу сўнгги ўн йилликлар учун кескин ўзгариш ҳисобланади. Огоҳлантиришларча, агар шундай тенденция давом этса, мавжуд музликларнинг катта қисми келаси 20–30 йил ичида йўқолиши мумкин.

“Бу музли чўққилар нафақат эстетик ёдгорлик, балки ичимлик сув, энергетика ва қишлоқ хўжалиги учун ҳаётий аҳамиятга эга манбалардир,” — дейди швециялик музликшунос Эрик Ҳусс.

Музликлар — табиий сув манбаи ва иқлим “капсуласи”

Жаҳон метеорология ташкилоти маълумотларига кўра, Ер юзидаги ичимлик сувининг 70 фоизи музликлар ва қор қопламидан келиб чиқади. Бу манбалар сув таъминоти, саноат ва қишлоқ хўжалиги учун ҳал қилувчи аҳамиятга эга.

Мутахассислар таъкидламоқда: “Қорли қиш келди деб ҳушёрликни йўқотмаслик керак. Бу фақат вақтинчалик тўхталиш, узоқ муддатда музликлар эрийвериши аниқ”, — дейди профессор Нина Кирхнер.

Арктика ва Антарктидада ҳам вазият ёмонлашмоқда

2024 йил февраль ойи бошидаги ҳисоботларга кўра, Арктика ва Антарктидадаги муз қоплами 16,04 миллион км² ни ташкил этган — бу 1979 йилдан бери қайд этилган энг паст кўрсаткич.

Бу фақатгина музликлар муаммоси эмас — экотизимлар, флора ва фауна, сув баланси ва бутун инсоният хавф остида.

Инсоният олдида глобал синов

Музликлар — бу табиатнинг “вақт капсуласи”. Улар нафақат сув манбаи, балки иқлим тарихи, биологик мувозанат ва инсоният фаолиятининг тирик гувоҳи. Улар билан бирга дунёнинг экотизими ҳам емирилиши мумкин.

Иқлим ўзгариши энди назарий таҳдид эмас — у реал, кўз ўнгида кечаётган фалокатдир. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!