Alberta Kanadaning tarkibidan chiqishi mumkinmi? Bosh vazir referendum o‘tkazilishini bildirdi

Kanadaning neftga boy bo‘lgan Alberta provinsiyasida federal hukumat bilan ziddiyat kuchaymoqda. Provinsiya bosh vaziri Daniel Smit kelgusi 2025 yilda hududning mustaqilligi bo‘yicha referendum o‘tkazish ehtimoli borligini aytdi. Bu haqda The Economic Times nashri xabar berdi.

Daniel Smitning so‘zlariga ko‘ra, agar bu masala yuzasidan kerakli miqdorda aholi imzosi yig‘ilsa, mustaqillik masalasi umumxalq ovoz berishiga qo‘yiladi. Shunga qaramay, Smit o‘zi shaxsan ajralib chiqishni qo‘llab-quvvatlamasligini alohida ta’kidlagan. Uning aytishicha, bu tashabbusning asosiy maqsadi — Ottavaga nisbatan siyosiy bosimni kuchaytirish.

Aytish joizki, Alberta provinsiyasi federal hukumat bilan energetika siyosati bo‘yicha muntazam ravishda tortishib keladi. Hudud rahbarlari neft qazib olishni kengaytirish tarafdori bo‘lsa, Kanada federal hukumati esa atrof-muhitni himoya qilish va “yashil energetika”ni rivojlantirish tarafdoridir. Bu qarama-qarshilik yillar davomida davom etib, oxirgi paytlarda yanada keskinlashgan.

Mahalliy siyosatchilarning fikricha, Albertaning iqtisodiy manfaatlari federal hukumat tomonidan yetarlicha hisobga olinmayapti va provinsiya o‘zining boy tabiiy resurslaridan yetarli darajada foydalana olmayapti. Bu esa, o‘z navbatida, provinsiya aholisi o‘rtasida federal hukumatga nisbatan norozilik kayfiyatini yuzaga keltirmoqda.

Bundan tashqari, so‘nggi yillarda AQSH sobiq prezidenti Donald Trampning Kanada bo‘yicha bayonotlari vaziyatni yanada chigallashtirmoqda. Tramp bir necha bor Kanada AQSH tarkibiga qo‘shilishi zarurligini ta’kidlagan va hatto mamlakatni AQSHning 51-shtati sifatida ko‘rishni istashini aytgan. Trampning aytishicha, Kanada AQSH bilan birlashsa, har ikki tomon iqtisodiy jihatdan katta manfaat ko‘rishi mumkin.

Trampning bu gaplari Albertadagi separatizmga moy sepgandek ta’sir ko‘rsatib, mahalliy siyosiy vaziyatga tashqi ta’sir sifatida baholanmoqda. Biroq tahlilchilarning fikricha, Albertaning haqiqatda ajralib chiqishi ehtimoli yuqori emas. Ayniqsa, aholi orasida olib borilgan so‘rov natijalariga ko‘ra, mustaqillik g‘oyasini faqat 30 foizga yaqin aholi qo‘llab-quvvatlamoqda.

Shu bilan birga, Albertadagi vaziyat Kanadaning boshqa mintaqalarida, jumladan, an’anaviy ravishda separatizm markazi bo‘lgan Kvebekda ham qiziqish uyg‘otmoqda. So‘nggi vaqtlarda Kvebek rahbarlari Albertaning neft qazib olish loyihalari bilan qiziqish bildira boshlagani kuzatilmoqda.

Hozircha aniq bo‘lgani shuki, Alberta mustaqillik referendumini o‘tkazish borasida aniq harakatlar boshlagan taqdirda, bu Kanada tarixidagi jiddiy siyosiy voqelik bo‘ladi. Tahlilchilarning ta’kidlashicha, agar Alberta mustaqil bo‘lib chiqmasa ham, bu jarayon federal hukumatga bosimni kuchaytirib, mamlakat ichidagi iqtisodiy va siyosiy munosabatlarni tubdan o‘zgartirishi mumkin.

Yaqin kelajakda vaziyat qanday rivojlanishi, Albertadagi mustaqillik harakati qanchalik kuchayishi haqida aniq xulosa qilish qiyin. Ammo provinsiya rahbarining bu bayonoti Kanadaning siyosiy manzarasida sezilarli o‘zgarishlarga sabab bo‘lishi mumkinligi aniq. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!