Qozogʻiston va Oʻzbekiston Orol dengizini qutqarishda hamkorlik qiladi

^{Foto: Azamat Matrakimov}
Qozogʻiston va Oʻzbekiston Orol dengizi havzasidagi muammolarni hal qilish boʻyicha harakatlarni muvofiqlashtiradi. Qozogʻiston parlamenti Senati yigʻilishida mamlakatlar oʻrtasida ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim ratifikatsiya qilindi, deb xabar berdi MIR24.

Qayd qilinishicha, hozir Orol dengizi havzasida 110 milliard tonna zaharli chang toʻplangan. Dalalardan yuvilgan oʻgʻitlar, dengiz tuzi va tubining loy zarralari - xavfli aralashma shaklida havoga koʻtarilib, butun Qozogʻiston va uning chegaralaridan tashqariga tarqalmoqda. Oqibatda, nafas olish tizimi kasalliklari soni ortib bormoqda.

«Shamollarning asosiy yoʻnalishi (68 foizi) janubga – qoʻshnilarimiz: Qoraqalpogʻiston, Turkmaniston va undan keyin Eronga yoʻnaladi. Taxminan 20 foizi Kazalinskiy tumaniga toʻgʻri keladi. Taxminan 12-15 foizi shimolga yoʻnaladi. Yirik zarralar 50 kilometrlik zonaga choʻkmoqda, mayda zarrachalar uzoqroqqa uchadi – ular Shimoliy Muz okeanida, Norvegiya, Grenlandiya, Tyan-Shanning shimoliy va janubiy qismlarida, Himolayda uchraydi», dedi Orolni qutqarish xalqaro jamgʻarmasining Qozogʻistondagi ijrochi direktori Marat Narbaev.

Ta'kidlanishicha, Orolboʻyida degradatsiyaga uchragan erlarning eng yuqori ulushi Oʻzbekistonga toʻgʻri keldi – uch million gektar. Qoʻshni davlatlar Orol dengizining sayozlashuvi oqibatlariga qarshi birgalikda kurashish va dengizni tiklashga kelishib oldi. Bu boradagi ilk qadamlar ham belgilandi.

«Orol dengizidagi ekologik inqiroz oqibatlarini yumshatish va mintaqadagi ekologik vaziyatni barqarorlashtirish boʻyicha Qozogʻiston va Oʻzbekiston harakatlarini muvofiqlashtirish imkonini beradigan Orol havzasidagi ekologik vaziyatni yaxshilash va qum-tuz boʻronlarini kamaytirishga qaratilgan chora-tadbirlar ishlab chiqildi», dedi Qozogʻiston parlamenti Senati deputati Olga Bulavkina.

Xabarga koʻra, ekologik tashkilotlar qurigan Orol dengizi tubiga saksovul ekmoqda. 2025 yilga borib birgina Qozogʻistonning oʻzida bir million gektardan ortiq maydonni koʻkalamzorlashtirish rejalashtirilgan. Bu Qozogʻiston tomonidagi qurib qolgan hududning deyarli yarmi. Tajriba maydonida saksovulning yashash darajasi oʻrganilmoqda. Uning maqsadi zaharli tuzning tarqalishini toʻxtatishdir. Ta'kidlanishicha, Oʻzbekistonda ham shunday ishlar olib borilmoqda. Faqat ekish maydoni ikki baravar katta - taxminan ikki million gektar.

Orol dengizining sayozlashishi zamonamizning eng yirik ekologik ofatlaridan biri hisoblanadi. Yarim asr davomida uning hajmi 10 barobar kamaygan. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring