Toshkent transport tizimi: BRT va kelajak muammolari

Toshkentda BRT tizimining joriy etilishi jamoat transportida sezilarli o'zgarishlarga olib keldi. Prezident Shavkat Mirziyoyev taqdim etilgan ma'lumotlarga ko'ra, ushbu tizim yo'lovchilar oqimini 2,5 mingdan 6 ming kishigacha oshirdi, avtomobillar harakat tezligi esa 23 km/soatdan 30 km/soatgacha ko'tarildi.

Biroq, mutaxassislar bu muvaffaqiyatni qisman deb baholamoqda. Urbanistlar va yo'l harakati bo'yicha ekspertlar BRT tizimining amaldagi shakli ko'plab muammolarni hal eta olmasligini ta'kidlamoqda.

So'nggi yillarda Toshkent transport tizimida ijobiy o'zgarishlar bo'lgan: eski avtobuslar olib tashlandi, yangi metro bekatlari qurildi, avtobuslar konditsionerlar bilan jihozlandi va onlayn nazorat tizimi joriy qilindi. Shunga qaramay, asosiy muammolar hal etilmagan.

Yangi yo'llar va yo'l o'zaklari loyihalashtirilayotganda jamoat transporti uchun infrastrukturaga e'tibor berilmaydi. BRT yo'nalishlari bo'ylab avtobus yo'llari shaxsiy avtomobillarning noto'g'ri parkovka qilishi tufayli samarali ishlamayapti.

2020-2021 yillardagi yo'nalishlarni «optimallashtirish» natijasida metro tizimi haddan tashqari yuklama bilan ishlamoqda. Avtobus parki modernizatsiya qilinib, kengaytirildi, jumladan, 2024 yilda 1 000 ta yangi avtobus xarid qilindi.

Elektrobuslar ham transport tizimining muhim qismiga aylandi. Biroq, shahar transporti tizimining uzoq muddatli rivojlanish strategiyasi hali ham mavjud emas.

BRT tizimi joriy etilgach, chap burilishlar va qayrilishlar bekor qilindi, ammo bu qoidalar amalda ko'pchilik tomonidan e'tiborga olinmayapti. Yo'l harakati xavfsizligi xizmati bunday holatlarga ko'z yumayotgani tanqid qilinmoqda.

Mutaxassislarning fikriga ko'ra, BRT tizimi yo'q qilingan tramvay yo'nalishlarini to'liq almashtira olmaydi. Prognozlarga ko'ra, 10 yil ichida BRT yo'nalishlari o'rniga tramvay tizimi qayta qurilishi talab etiladi.

Shuningdek, transport turlari o'rtasida integratsiya va bog'liqlik muammosi dolzarbligicha qolmoqda. Misol uchun, «Kipchak» va «Chinor» metro bekatlari o'rtasida pullik o'tish yo'li mavjud bo'lib, bu yo'lovchilar uchun noqulaylik tug'diradi.

Avtobus haydovchilarining xatti-harakatlari ham muhokama qilinmoqda: ular endi yo'lovchilarga qo'pol munosabatda bo'lmasalar-da, ko'pincha yo'lovchilarga e'tibor bermaslik holatlari kuzatilmoqda. Ekspertlar O'zbekiston hukumatining jamoat transportini ijtimoiy xizmat sifatida ko'rishga bo'lgan yondashuvini ijobiy baholashmoqda.

Naqd to'lovning bekor qilinishi transport tizimining soyadan chiqishiga yordam berdi. Ammo xususiy kompaniyalarni transport xizmatlariga jalb qilish yetarlicha rivojlanmagan.

Toshkentda atigi ikkita xususiy tashuvchi mavjud bo'lib, ular uchta yo'nalishni qamrab oladi. Yo'lovchilarning fikr-mulohazalarini olish tizimi esa talabga javob bermaydi.

Natijada, transport sohasidagi islohotlar yo'lovchilarning ehtiyojlari hisobga olinmagan holda amalga oshirilmoqda. Masofadan ishlash tizimi keng tarqalmagani sababli, Toshkent transport tizimidagi muammolarni kechiktirish emas, balki dolzarb tarzda hal etish zarur bo'lib qolmoqda.

“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!