O‘zbekistonda uch-to‘rt kun ketma-ket bir necha marotaba zilzila sodir bo‘lgani sezildi. Bu odamlarda vahima uyg‘otdi. Ayniqsa, ijtimoiy tarmoqlarda har xil shov-shuv ko‘tarildi. Ular orasida «Kuchli zilzilalar oldidan shunday tez-tez er silkinishlari bo‘ladi», «Bu bekorga emas, yuqori balli zilzilaga ishora», qabilida fikr bildiruvchilar ham yo‘q emas. Xo‘sh, bu gaplarda qanchalik haqiqat, asos bor? Qisqa muddatda ketma-ket yuz bergan er silkinishlarining xavfi qay darajada?
“Oila davrasida” nashri muxbiri ushbu savollarga aniqlik kiritish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Seysmologiya institutining seysmogeodinamika laboratoriyasi mudiri, fizika-matematika fanlari nomzodi Ulfat Nurmatovga murojaat qildi.
— Markaziy Osiyo hududida zilzilalar doim bo‘lib turadi, — deydi Ulfat Nurmatov. — Chunki mintaqamizda zilzila o‘choqlari mavjudligi aniqlangan. Ular ma’lum bir davrlarda faollashib turadi. Hududimizda bo‘layotgan tektonik harakatlar tufayli har hafta o‘rtacha 10-15 marta kuchsiz er silkinishlari yuz beradi. Bu odatiy hol. Ya’ni, zilzilalar davriylik kasb etadi.
Markaziy Osiyo hududida Tojikiston, Qirg‘iziston hududlari, asosan, Pomir va Tyan-Shan tog‘lari tutashgan, tektonik plitalar to‘qnashgan joylarda zilzila kuchi yuqoriroq bo‘ladi. O‘zbekistonda esa Rixter shkalasi bo‘yicha 6,5 ballgacha zilzilalar sodir bo‘lishi mumkin. Chunki kuchi undan yuqori er silkinishlari yuz berishi uchun tabiiy sharoit mavjud emas.
Keyingi uch-to‘rt kun orasida ketma-ket yuz bergan kuchsiz zilzilalar haqida vahima ko‘tarishga hech qanday asos yo‘q. Yurtdoshlarimiz quruq uydirma gaplarga emas, aniq ilm-fanga asoslangani ma’qul.
Bir gapni qo‘shimcha sifatida aytishim mumkin: yurtimizning qaerida, eng yuqori necha ballgacha er silkinishi mumkinligi oldindan aniqlangan.
Seysmik tumanlashtirilgan xarita tuzilgan. Shu bois mamlakatimizda bino va inshootlar qurilishi ana shu xarita asosida, zilzilaga bardoshli qilib barpo etiladi. Biroq zilzila qachon, qancha kuchlanishli bo‘lishi juda ko‘p omillarga bog‘liq bo‘lgani uchun bu borada yuz foizli aniq gap aytish mushkul. Ilmiy izlanishlar bu masalaning tagiga to‘liq etgani yo‘q. Lekin sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan er silkinishlarining joyi va kuchini bilish masalasi nisbatan yuqori aniqlikda hal qilingan.
Manba: Kun.uz “Zamin” yangiliklarini “Odnoklassniki”da kuzatib boring
Ctrl
Enter
Xato topdIngizmi?
Iborani ajratib Ctrl+Enter tugmasini bosingMavzuga oid yangiliklar
Piyoda yurish va bog‘dorchilik bilan shug‘ullanish depressiyaga chalinishni 23 foizga kamaytiradi
Mariya Zaxarova ukrainaliklarni Amerika hindulariga o‘xshatdi
“Tolibon” Afg‘onistonning Xost viloyatida besh nafar fuqaroni qamchi bilan jazoladi
Zoir Mirzayev “Telefonsiz maktab”ga 300 mln so‘m mukofot berdi
Ispaniya va Gretsiya Kiyevga Patriot tizimlarini yetkazib berishdan bosh tortdi
Ruslar Abrams tanklarining zaif tomonini topishdi
Uchar avtomobil yo‘lovchi bilan birinchi parvozini amalga oshirdi (video)
Global Janub kimniki?
