Иранда бұрын сөнді деп саналған жанартау қайтадан белсенділік белгілерін көрсете бастады. Бұл туралы сенсациялық зерттеу ағымдағы жылдың 7 октябрінде "Advancing Earth and Space Sciences" ғылыми журналында жарияланды.
Мамандардың айтуынша, елдің оңтүстік-шығысында орналасқан Тафтан атты жанартау 710 мың жыл бойы қозғалыссыз деп есептелген. Дегенмен, жаңа зерттеу нәтижелері оның жаңа белсенділік кезеңі басталғанын көрсетеді.
Ғалымдар арнайы спутниктік бақылаулардың көмегімен жанартау шыңының 2023-2024 жылдар аралығында бар болғаны 10 ай ішінде шамамен 3,5 дюйм (яғни шамамен 9 сантиметр) көтерілгенін анықтады. Бұл көтерілу жер астындағы қысым мен магманың қозғалысының күшейгенін көрсетеді.
Мәліметтерге қарағанда, Тафтан жанартауының қайта жандануы оның түбінде ыстық сұйық заттар мен газдардың жиналуымен немесе магманың жер бетіне жақындауымен байланысты болуы мүмкін. 2024 жылы жергілікті тұрғындар жанартаудың айналасында түтін мен күл қалдықтарын да байқаған, бұл бұрын әрекетсіз деп саналған жанартауда тіршілік қайта жанданғанын көрсетеді.
Зерттеудің жетекші авторы, вулканолог Пабло Гонсалес атап өткендей, Тафтанды сөнген емес, "қозғалыссыз" күйдегі вулкан деп бағалау дұрыс болады. Оның айтуынша, жерасты қысымы қазір де өсуде және бұл болашақта әлсізден айтарлықтай энергияның шығуына себеп болуы мүмкін.
Гонсалес тобының есептеуінше, жанартаудың тесіктері арқылы күніне шамамен 20 тонна газ - күкірт диоксиді, су буы, күкіртсутегі және фторлы сутегі шығады. Бұл көрсеткіш Тафтанның әлі де белсенді үдерістердің ортасында екенін көрсетеді.
Тафтан жанартауы теңіз деңгейінен шамамен 4000 метр биіктікте орналасқан, ол Пәкістанмен шекаралас Систан және Белуджистан провинциясының аумағында орналасқан. Жанартаудан 160 шақырым қашықтықта орналасқан ең жақын ірі қала - Захеден.
Сонымен қатар, ғалымдар халықты артық уайымдамауға шақырады. "Әзірге ешқандай жарылыс немесе үлкен энергия шығару белгілері байқалмайды. Алайда Иранның ресми хабарлары Тафтанның қызметін үнемі бақылап отыруы керек," - деді Пабло Гонсалес.
Естеріңізге сала кетейік, осы жылдың басында Индонезияда белсенді жанартау атқылап, аралдағы әуе қатынасы тоқтатылды. Мамандардың пікірінше, Жердегі геологиялық үдерістердің күшеюі жаһандық климатқа белгілі бір дәрежеде әсер етуі мүмкін.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
