Соңғы айларда Өзбекстан базарында доллардың құны төмендеуін жалғастыруда. Валюта бағамының бұл қозғалысы көпшілікті бір сұрақ төңірегінде ойландырды: егер доллар арзандап жатса, неге бағалар әлі де төмендемеді?
Бүгінде халықаралық нарықтарда доллардың құны төмендеп, алтынның бағасы керісінше өсуде. Бұл табиғи экономикалық жағдай болып табылады.
"АҚШ-та Трамп саясатының кесірінен алтын бағасы өсуде. Доллар арзандағанда, адамдар қауіпсіздік үшін өз қаражаттарын алтынға аударады. Бұл жағдай Өзбекстан үшін пайдалы - еліміз бұл жағдайды тиімді пайдаланып, жыл басынан бері алтын экспортының көлемін 30 пайызға дейін арттырды," - дейді экономист Турақұлов.
Экономистің айтуынша, бұл үдерісте доллардың нарықтағы мөлшері көбейгендіктен, оның бағасы төмендеуде. Алайда бұл жағдай бағаның төмендеуіне емес, керісінше белгілі бір дәрежеде инфляцияның күшеюіне әкеледі.
"Алтын сатылғаннан кейін елге көп мөлшерде валюта кіріп жатыр. Бұл ақша айналымының артуы халықтың сатып алу қабілетін арттырады, сұраныс артса, баға да өседі," - дейді маман.
Неліктен бағалар түспейді?
Турақұловтың айтуынша, бұған бірнеше себеп бар:
-Импорттық өнімдер әлі де доллармен сатып алынады, сондықтан ішкі нарықта бірден әсер болмайды.
-Елде инфляция деңгейі өсті, бұл бағаны жоғары деңгейде ұстап тұр.
-Экономикада "жабысқақ баға" деген заңдылық бар - бағалар көтерілгенде оларды қайта түсіру оңай емес.
"Доллар құлдыраса да, базардағы бағалар автоматты түрде төмендемейді. Бұл процесс уақытты қажет етеді, кейде жылдарға созылады," - дейді экономист.
Сом нығайып жатыр ма?
Валижон Туракуловтың пікірінше, мықты экономиканың валютасы да тұрақты болады. Өзбекстанда соңғы жылдары сумның құны белгілі бір дәрежеде өсті - 2018-2019 жылдармен салыстырғанда шамамен 10-15 пайызға.
Бұл жағдайға, оның пікірінше, екі фактор әсер етті:
- елге доллар ағымының ұлғаюы;
- әлемдегі геосаяси өзгерістер, соның ішінде Трамп саясаты арқылы доллардың жалпы құнының төмендеуі.
Өсудің ішкі факторлары
Экономистің айтуынша, Өзбекстан экономикасы соңғы айларда айтарлықтай өсім көрсетуде. Халықаралық валюта қорының болжамы бойынша Орталық Азия елдерінің ішінде Өзбекстан 7 пайыздан астам өсім көрсеткішімен жетекші орында.
"Бұл өсім тек алтын экспорты есебінен ғана емес, мигранттар жіберген қаражат есебінен де болып отыр. Адамдар көбірек ақша табады, көбірек ақша жұмсайды - бұл экономикалық белсенділікті арттырады. Бірақ сұраныс қарқынды өссе, инфляция да жылдамдайды," - деп түйіндеді Турақұлов.
Осылайша, доллар арзандаса да, бағаның төмендемеуі экономикалық логикаға толық сәйкес келеді. Экономистердің пікірінше, нарықтық тепе-теңдікті қалпына келтіру үшін уақыт, тұрақты саясат және мұқият ақша ағынын бақылау қажет.
“Zamin”-ді Telegram-нан оқыңыз!
