“Avaza” millî turizm bölgesinde, Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmen halkının Millî Lideri, Halk Maslahatı Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in üç taraflı görüşmesi gerçekleştirildi. Görüşme sırasında komşuluk ruhunu ve pratik iş birliğini öncelikli bir değer hâline getirme meselesi özel bir vurguyla dile getirildi.
Ticaret-iktisat, ulaştırma-iletişim, enerji ve beşerî alanlardaki çok yönlü iş birliğinin geliştirilmesi meseleleri ele alındı. Güncellenen gündem çerçevesinde ortak projelerin süratle hayata geçirilmesi, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve iş dünyası için eşit koşulların oluşturulması yolları müzakere edildi.
Konuşmasının başında devletimizin lideri, Ağustos ayı başında Birleşmiş Milletlerin Denize Çıkışı Olmayan Gelişmekte Olan Ülkelerle ilgili Üçüncü Konferansının başarılı şekilde gerçekleştirilmesinden dolayı Gurbanguli Berdimuhammedov’u bir kez daha içten tebrik etti. Ayrıca, bölgesel istikrar açısından önemli bir adım olarak, Özbekistan Cumhurbaşkanı Azerbaycan lideri İlham Aliyev’i yakın zamanda Washington şehrinde Ermenistan ile barış deklarasyonunun imzalanmasından dolayı da gönülden kutladı.
Devletimizin lideri çok yönlü iş birliğini genişletmeye ilişkin bir dizi somut teklif sundu. Üç devletin büyük transit potansiyelinin tam olarak devreye sokulmasının önemi kaydedildi; lojistik zincirlerini kısaltmaya, maliyetleri düşürmeye ve zamanı tasarruf etmeye hizmet edecek mekanizmalar önerildi.
Mevcut ve perspektif koridorların birleşmesinin, ülkelerimizin toprakları üzerinden Çin’i Güney Asya, Orta Doğu ve Avrupa ile birleştirecek istikrarlı ve verimli bir kıtalararası güzergâhın oluşturulmasına imkân vereceğine dair güven ifade edildi. Hâlihazırda Çin–Özbekistan demiryolunun inşasına başlandığı ve ayrıca yakın zamanda Pakistan ve Afganistan ile Trans-Afgan koridorunun inşa edilmesi projesine dair bir mutabakat zaptının imzalandığı kaydedildi.
Yeni yük akışlarının her şeyden önce Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan altyapısından etkin yararlanmayı sağlaması vurgulandı. Orta güzergâhın, Zengezur koridoru dâhil, geliştirilmesine yönelik planlar da desteklendi; bu girişimlerin transit sürelerini kısaltmaya hizmet edeceği belirtildi.
En önemli meselelerin birlikte uzmanlar düzeyinde ele alınmasına başlanması teklif edildi. Buna, geçiş kapasitesinin genişletilmesi, Türkmenbaşı ve Bakü limanlarında modern lojistik altyapının oluşturulması, uzlaşılan bir tarife politikasının yürütülmesi, prosedürlerin dijitalleştirilmesi ve yüklerin kontrolünün sağlanması gibi yönler dâhildir.
İş dünyası için temel pazarlara en kısa ve en avantajlı çıkışı sağlamak amacıyla yük taşıma tarifelerini karşılıklı esasda düşürmeye Özbekistan’ın hazır olduğu bildirildi. Bunun yanında, çabaların birleştirilmesinin, lojistik altyapının geliştirilmesine katılabilecek donör devletler ve uluslararası kuruluşlarla pragmatik iş birliğinin kurulmasına imkân vereceği vurgulandı.
Aynı zamanda, Özbekistan’ın Hazar Denizi üzerinden yüklerin taşınması için kendi feribot kapasitelerini oluşturmaya ilgi duyduğu ifade edildi. Bu adımın güzergâhın istikrarını artırmaya, parsiyel yüklerin kesintisiz hareketini sağlamaya ve limanlardaki kuyrukları kısaltmaya hizmet edeceği belirtildi.
Enerji güvenliğinin sağlanması amacıyla kooperasyonun derinleştirilmesi ve enerji kaynaklarının üçüncü ülkelere ihracatına yönelik güzergâhların geliştirilmesi gerekliliği kaydedildi. Bu bağlamda Avrupa’ya “yeşil” enerji tedarikinin organize edilmesi projesinin perspektifli olduğu vurgulandı, yenilenebilir kaynaklara ilişkin ortak kapasitelerin artırılması teklif edildi.
Geleneksel hidrokarbonlar alanında, Hazar şelfinde jeoloji-araştırma çalışmalarının yürütülmesi ve sahaların işletilmesi konusunda iş birliği perspektiflerinin incelenmesi teklif edildi. Bu kapsamda çevresel standartlara riayet edilmesinin ve ileri teknolojilerin kullanılmasının önemli olduğu kaydedildi.
Mal değişimini ve sanayi kooperasyonu ölçeğini kökten artırmak bir diğer öncelikli yön olarak kaydedildi. Vurgulandığı üzere, son yıllarda Özbekistan’ın Türkmenistan ve Azerbaycan ile karşılıklı ticaret hacmi 2 katına çıkmış, mal değişimi yapısında sanayi ürünlerinin payı yüzde 40’a ulaşmıştır.
Sürdürülebilir ticaret-lojistik zincirlerinin geliştirilmesi, toptan-dağıtım merkezlerinin kurulması ve büyük perakende ağlarına çıkış, fitosaniter ve karantina gerekliliklerinin yeknesak hâle getirilmesi, ürünlerin dijital etiketlenmesinin uygulanması, ortak elektronik platformların devreye alınması ve emtia-hammadde borsaları kooperasyonunun genişletilmesini öngören kapsamlı bir eylem planının birlikte hazırlanması teklif edildi.
Ticaret ve sanayi odalarının himayesinde fuar-panayır etkinlikleri ve iş dünyası buluşmaları düzenlemek suretiyle üç ülkenin bölgelerinin bu süreçlere aktif şekilde dâhil edilmesi teklif edildi. İş heyetleri değişiminin yoluna konulması, start-up ve inovasyon projeleri için ortak hızlandırma programlarının geliştirilmesi fikri dile getirildi.
Beşerî ilişkilerin genişletilmesi çerçevesinde, ülkelerimizden ve üçüncü devletlerden turist akışını artırmayı, halklarımızın zengin kültürel mirasının ortaklığını, gelenek ve göreneklerin yakınlığını göstermeyi sağlayacak turizm ve kültürel değişimlerin üç taraflı programının kabul edilmesi teklif edildi. Eğitim, spor ve gençlik değişimi projeleri de ortak programın bileşen bir parçası olarak görüldü.
Sonuçta, devletimizin lideri ileri sürülen girişimlerin ve varılan mutabakatların hayata geçirilmesi için bir “yol haritası”nın hazırlanmasını ve ayrıca temel yönler doğrultusunda bakanların ortak toplantıları mekanizmasının devreye alınmasını teklif etti. Taraflar bu teklifleri destekleyerek, kısa vadede pratik eylemler planına başlamaya istek duyduklarını ifade ettiler.
Telegram’da «Zamin»i takip edin!
