G‘azo sektorida xalqaro yordam olish tobora halokatli tus olmoqda. So‘nggi voqealarda, insoniylikka zid holat sifatida, ayollar uchun maxsus ajratilgan yordam kuni ham o‘lim bilan yakunlandi.
24-iyul kuni, GHF ijtimoiy tarmoqlarda "faqat ayollar uchun" oziq-ovqat tarqatish kuni e’lon qilgan edi. Rofah janubidagi Saudiya tumanida tashkil etilgan tadbirda, erkaklar kelmasligi so‘ralgan. E’lon rasmiy sahifalarda kulayotgan ayollar va yordam qutilari tasvirlangan suratlar bilan berilgan.
Ammo bu g‘oyat og‘ir sharoitda yashayotgan aholi, ayniqsa ayollar uchun, xavfsizlik kafolati emas edi. Shu kuni kamida ikki ayol halok bo‘ldi. Ular orasida 7 farzand onasi – Maryam ham bor edi.
Yordam uchun chiqqan onaning o‘limi
Maryamning eri urush boshida halok bo‘lgan, farzandlari bilan birga oxirgi haftalarda faqat yassiq sho‘rvasida yashab kelgan edi. Opasi Havlaning aytishicha, bolalari bu xavfli yurishga chiqmaslikni aytgan bo‘lishiga qaramay, Maryam "ayollar kuni" sabab xavf kamaygan bo‘lishi mumkinligini o‘ylagan.
Ammo yordam tarqatish nuqtasiga yetib borganda sahna butunlay nazoratdan chiqqan edi. "Ayollarni orqaga surish uchun qalqovuch gaz, so‘ngra shovqinli granatalar qo‘llashdi", dedi Havla. Ular odamlar ichida adashib qolgan, Havla opasiga qo‘ng‘iroq qilganida esa, telefonni notanish inson ko‘targan: "Telefon egasi otib ketilgan, hozir Qizil Xoch shifoxonasiga olib borilmoqda", degan u.
Keyingi qo‘ng‘iroqlarda Maryam boshidan yaralangani, so‘ng esa vafot etgani bildirildi. "U bolalari uchun ovqat izlab chiqqan edi, ammo joni bilan to‘lagan", dedi Havla.
Tinch aholi orasidagi qurbonlar soni ortmoqda
BMT ma’lumotlariga ko‘ra, GHF tizimi joriy etilgan may oyidan beri, 1000 dan ortiq falastinliklar, asosan yordam olishga urinayotganda, Isroil harbiylari tomonidan o‘ldirilgan. Ko‘plab hollarda otishmalar yordam tarqatish nuqtalari yaqinida sodir bo‘lmoqda.
GHFda ishlagan sobiq amerikalik harbiy, Antonining aytishicha, u hech qachon bu darajadagi "qattiqqo‘llik va begunoh, och-nahor aholi ustidan zaruratsiz kuch qo‘llashni" ko‘rmagan. U Isroil harbiylari va xavfsizlik xodimlari tomonidan tinch fuqarolarga qarata o‘q uzilayotganiga guvoh bo‘lganini aytgan.
Gumanitar tizim tanqid ostida
GHF tizimi AQSh va Isroil ko‘magida joriy etilgan bo‘lib, BMT va yirik xalqaro tashkilotlar bu tizimni tanqid qilmoqda. Oldin G‘azo bo‘ylab 400 ta yordam tarqatish punktlari mavjud bo‘lgan bo‘lsa, hozirda bor-yo‘g‘i 4 ta GHF markazi faoliyat yuritmoqda. Ulardan faqat 1-2 tasi kuniga ishlaydi, ularga yetib borish esa o‘ta xavfli – odamlar harbiy zonalarga kirishga majbur bo‘lmoqda.
BMT bu tizimni "axloqan nomaqbul" deb atab, hamkorlikdan bosh tortgan. Ayrim Yevropa davlatlari ham GHF orqali oziq-ovqat yetkazib berishni tanqid qilgan. Isroil esa BMT tizimi orqali yordamlarni HAMAS nazorat qilayotganini da’vo qilmoqda, ammo bu bo‘yicha tizimli dalillar taqdim qilinmagan.
Gumanitar inqiroz: ochlik o‘lim holatlari ortmoqda
G‘azoda kundalik ochlikdan o‘lim holatlari tobora ko‘paymoqda. BMT vakillari insoniy falokat oldini olish uchun hududga yordam "suv toshqini kabi" yetkazilishi kerakligini aytmoqda. Xalqaro huquqqa ko‘ra, G‘azo ustida harbiy nazoratni amalga oshirayotgan Isroil tinch aholini himoya qilish, oziq-ovqat bilan ta’minlash majburiyatini zimmasiga olgan.
Ammo amalda – odamlar hayoti yo‘qotilmoqda.
"Men faqat bitta narsa tilayman – bu markazlar yopilsin. Ular o‘lim tuzog‘i", deydi Maryamning opasi Havla. "U bolalari uchun ovqat izlab chiqqan edi, lekin jasadini odamlar ko‘targancha qaytdi."
