Rossiyaga qarshi sanktsiyalar Evropa va Xitoyga kerakmi?

Dunyoning koʻplab davlatlari AQSh bosimi ostida, Rossiyaga qarshi sanktsiyalar kiritayotgan bir vaqtda, mustaqil siyosat yuritishga qurbi etgan bir necha davlat - sanktsiyalardan voz kechdi.

Yangi kun - yangi sanktsiyalar: Rossiya misli koʻrilmagan bosim ostida. Vashington esa bundan ham qattiqroq choralar koʻrishga chaqirmoqda. Biroq, Evropada talabni oxirigacha kuchaytirmaydi - bu Evropa Ittifoqi iqtisodiyotiga zarba beradi. Xitoy umumiy kolonnada, Turkiya kabi marshga chiqmoqchi emas. Va shunga qaramay, Pekin Gʻarbning qarshi choralaridan qoʻrqmoqda va Rossiya bilan juda ehtiyotkorlik bilan munosabatda boʻlmoqda.

Ozchilik qoldi
Allaqachon 5,5 ming sanktsiyani joriy qilganlar - bu Eron, Suriya va Shimoliy Koreyaga qarshi qoʻllangan sanktsiyalardan koʻproq. Yarmi - DXR va LXR tan olinganidan keyin qoʻllandi. Va ularni qoʻllashda hammadan faolroq betaraf tuyiladigan Shveytsariya boʻldi.

Vashington birlashgan front sifatida harakat qilishni talab qilmoqda - hatto NATOga a'zo boʻlmagan mamlakatlardan ham. Davlat kotibining siyosiy masalalar boʻyicha oʻrinbosari Viktoriya Nuland 8 mart kuni shunday bayonot bilan chiqdi: “Biz biz bilan gaplashayotgan har bir davlatga bosim oʻtkazyapmiz, faqat prezident, davlat kotibi va davlat departamenti darajasida emas. Shu jumladan, hamon sanktsiya qoʻllashga tiyilib turgan mamlakatlarda ham”.

Biroq, hatto Evropa ham hamon choralarni kuchaytirishga intilmayapti. Evropa Ittifoqi kompaniyalari va moliyaviy institutlari Rossiya bozorini rivojlantirish uchun oʻn yillab vaqt sarflagan. Munosabatlarning buzilishi esa juda katta yoʻqotishlarni anglatadi.

AQSh, Evropa Ittifoqi, Kanada va Yaponiyaning koʻplab korporatsiyalari: biz ketmaymiz, faoliyatimizni toʻxtatamiz, deyishmoqda. Masalan, IKEA va McDonalds oʻz xodimlarini – va ular oʻn mingta- pullik ta'tilga joʻnatmoqda.

Ba'zilar hatto siyosiy demarshlardan ham oʻzlarini tiyishmoqda - masalan, yapon kiyim-kechak ishlab chiqaruvchisi Uniqlo. Prezident Tadasi Yanay shunday deydi: “Bizning mahsulotimiz hayotiy zaruratdir. Rossiya xalqi ham biz kabi yashash huquqiga ega”. Biroq, bu umumiy qoidadan kamdan-kam istisnodir.

“Evropani qiyinchiliklar kutmoqda”
Xomashyo qimmatlashmoqda va Vashington hamkorlari haddidan oshmaslikka harakat qilmoqda. Oq uy va Bryussel rasmiylari Rossiya uglevodorodlaridan butunlay voz kechishga chaqirmoqda, biroq Evropa Ittifoqi buni bajarishga shoshilmayapti.

“Frantsiya Rossiya gaziga u qadar qaram emas. Biroq, agar Moskva etkazib berishni toʻxtatsa, Evropa kelasi qishda katta qiyinchiliklarga duch keladi”, - deydi Frantsiya prezidenti Emmanuel Makron. Germaniya kantsleri Olaf Sholts energiya resurslari sanktsiyalardan tashqarida ekanligini ta'kidladi.

Niderlandiya bosh vaziri Mark Ryutte shunday ogohlantirmoqda: “Evropada, undan tashqarida va Ukrainada nazoratsiz xavf-xatarga provokatsiya qilish kerak emas. Biz Rossiya energetikasi bilan ishlashda davom etishimiz kerak”.

“Neft importining uchdan bir qismi Rossiyadan keladi. Agar buni zudlik bilan toʻxtatsak, ertaga barcha transport toʻxtab qoladi”, - deydi Germaniya tashqi ishlar vaziri Annalena Berbok.

Avvalroq ham Bryusselning umumiy chizigʻini ortga surib kelgan Vengriya ham embargoga tayyor emas. “Energetika sektoriga nisbatan sanktsiyalarning kengayishi forint va venger xalqi uchun eng katta tahdid. Buni bizdan soʻrayotganlar bu urush uchun toʻlashga majburlashmoqchi. Vengriya hukumati hech qanday xalqaro forumda bunday harakatni qoʻllab-quvvatlamaydi”, - deydi moliya vaziri Mixay Varga.

Serbiya - Evropa Ittifoqiga nomzod. Biroq Rossiyaga qarshi sanktsiyalarga prezident Aleksandr Vuchich qoʻshilmadi, garchi u tan olganidek, Gʻarb “misli koʻrilmagan bosim” oʻtkazyapti.

“Evropa qaror qabul qilishda haddan tashqari hissiyotlarga berilgan, sanktsiyalar esa tishlaganni qanday tishlashlari haqidagi hikoyani eslatadi", deya ta'kidlaydi Evroparlament deputati Terri Mariani.

“Rossiya qiyin kunlarni boshdan kechiradi, biroq u qayta tiklanadi va hatto ba'zi tarmoqlarda kuchayadi ham. Agar biz shunday harakat qilishda davom etsak va gaz va neft etkazib berishni toʻxtatsak, falokatga duch kelamiz”, - deya ogohlantiradi u. Va u xomashyo dollarda kotirovka qilinishini va evro AQSh valyutasiga nisbatan zaiflashganini ham eslatib oʻtdi.

Darvoqe, 9 mart kuni Brent narxi bir kun ichida deyarli 15 punktga koʻtarilib, bir barrel narxi 125,18 dollarga etdi.

Dahshatli ta'sir
Turkiya hech qanday sanktsiyalarni rejalashtirayotgani yoʻq. Qolaversa, Rajab Toyyib Erdoʻgʻon Rossiya va Ukraina oʻrtasidagi mojaroda tinchlikparvar sifatida namoyon boʻlmoqchi. Milliyet nashri xabariga koʻra, u oʻzini 10 mart kuni Antaliya forumida boʻlib oʻtadigan Rossiya va Ukraina tashqi ishlar vazirlari uchrashuvining tashabbuskori deb atagan.

Turklar narxi keskin koʻtarilib ketgan kungaboqar yogʻini sotib olishmoqda: bu erda asosiy etkazib beruvchilar esa Rossiya va Ukraina edi.

“Jahon bozorida Rossiya neftining oʻrnini bosish juda qiyin”, - deydi Energetika va tabiiy resurslar vaziri oʻrinbosari Alparslan Bayraktar. Uning fikricha, Gʻarb sanktsiyalari hammaga “dahshatli ta'sir koʻrsatadi”.

Biroq, Anqara Rossiya va Evropa osmonining yopilishidan allaqachon foyda koʻrishga ulgurgan. Istanbul asosiy aviatsiya markaziga aylandi, Turkish Airlines kompaniyasi esa parvozlar cheklovlaridan asosiy foyda koʻrganlardan biri hisoblanadi.

Rossiyaning doʻstlari
Xitoyda Rossiyaga qarshi sanktsiyalar qoralandi. BMTning doimiy vakili Chjan Szyun Gʻarbning siyosatidan xavotirda ekanligini bildirdi: “Bu halokatli gumanitar oqibatlarga olib keladi va boshqa mamlakatlarga zarar etkazadi”.

Tashqi ishlar vaziri Van I ning soʻzlariga koʻra, Moskva bilan munosabatlar “eng zarur ikki tomonlama munosabatlardan” hisoblanadi. Boshqa tomondan, esa Pekin bosimlardan hadiqda. AQSh Savdo vaziri Jina Raymondo bu bilan tahdid qilishga ulgurgan.

Rossiya tashqi savdo aylanmasining deyarli 20 foizi Xitoy hissasiga toʻgʻri keladi. Shunga qaramay, birinchi noxush signallar allaqachon paydo boʻlgan. Masalan, avtomobillarni ijaraga qoʻyish boʻyicha gigant DiDi Chuxing mamlakatdan chiqib ketishini e'lon qildi, keyinchalik esa bu qarorini bekor qildi. Bank of China va Xitoy sanoat va tijorat banki (ICBC)ning offshor boʻlinmalari rossiyalik xomashyo eksportchilari bilan operatsiyalarni qoplash uchun kredit berishni toʻxtatdi, deb yozadi Bloomberg.

Pekin AQSh cheklovlarini chetlab oʻtishda salbiy tajribaga ega. Vashington Eron bilan hamkorlik qilgani uchun uning Huawei Technologies Co i ZTE iga qarshi sanktsiyalar joriy qildi. Va Huawei moliya direktori Men Vanchjou esa Vankuverda uy qamogʻiga olindi.

“Xitoy ham Rossiya kabi AQSh boshchiligidagi xalqaro tizimni yoqtirmaydi. Biroq Pekinning Gʻarb sanktsiyalari sharoitida moliyaviy yordami minimal boʻladi", - deydi Gavekal Dragonomics tahliliy firmasidan Yanmey Se va Dan Van South China Morning Post gazetasiga.

Xitoy uchun asosiy savdo bozori AQSh va Evropa, deya tushuntiradi siyosiy strateg Konstantin Kalachev. “Pekin tavakkal qilmoqchi emas, u erda pul sanashadi. Si Szinpin tashqi bozorga emas, balki ichki iste'molga pul tikmoqchi ekanligini aytgan. Ammo hozircha buning toʻliq imkoni yoʻq, shuning uchun Xitoy juda ehtiyotkorlik bilan harakat qilmoqda”, - deya ta'kidlaydi ekspert. Pekin, albatta, Rossiyani qutqarish masalasida shoshilmaydi.

Bu vaqtda esa Erdoʻgʻon Kavkaz va Qora dengiz mintaqasida ma'lum preferentsiyalar, hech boʻlmaganda ta'sir doirasini kuchaytirish kerak. “Aslida Turkiya hech qachon Rossiyaning ittifoqchisi boʻlmagan, - deydi Kalachev. “Anqaraga rossiyalik sayyohlar, koʻchmas mulk sotib oluvchilarning pullari va, shuningdek, neft va gaz kerak. Va u erda amerikaliklarni unchalik xushlashmaydi: Erdoʻgʻon 2016 yilgi davlat toʻntarishiga urinish ortida aynan Vashington turgan deb hisoblaydi”.

“Evropa va Amerika kompaniyalarining faoliyatini toʻxtatib turishi yoki mamlakatni tark etish haqidagi bayonotlari AQSh va EI kursiga sodiqlikdan dalolat beruvchi imo-ishoralardir. Aslida hech kim daromaddan mahrum boʻlishni istamaydi”, - deydi iqtisodchi Leonid Xazanov.

Va iqtisodchi bir qancha raqamlarni keltirib oʻtdi: masalan, McDonaldsning 2020 yildagi daromadi 19,2 milliard dollarni tashkil etgan, shundan deyarli bir yarimi Rossiyada. Va McDonalds bu pullarini yoʻqotishni istamaydi. Xuddi boshqa korporatsiyalar kabi.

“Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring