Ukrainadagi urushda boʻlib qaytgan rossiyalik jurnalist: Insoniy xohish-istaklar haqida

Elena Kostyuchenko Ukrainaga Rossiyaning «Novaya gazeta» muxbiri sifatida borgan edi. Uning Odessa, Xerson va Nikolaev shaharlarida tayyorlangan reportajlari ushbu gazetada tsenzura cheklovlari bilan e'lon qilingan. Rossiya Federatsiyasi qonunchiligiga rioya qilinganiga qaramay, Bosh prokuratura va «Roskomnadzor» talabi bilan matnlar oʻchirib tashlangan, «Novaya gazeta» esa oʻz ishini toʻxtatishga majbur boʻlgan.

«Novaya gazeta. Evropa» nashri uchun maxsus ravishda Elena Kostyuchenko Ukrainadagi urushda oʻzi koʻrgan narsalar haqida gapirib berdi.

— Men oʻzim bu urush boʻlishiga ishonmaganman. Soʻnggi lahzagacha. Hatto shunday boʻlganki, kechasi uygʻonib ketganman, dugonam menga Kiev bombardimon qilinayotgani haqida xabar bergan, men esa: «Kim bombardimon qilyapti?» — deb soʻraganman. Rossiya Ukraina shaharlariga bomba yogʻdira olishiga ishonmaganman. Hatto Donbassda boʻlib, koʻp narsalarni koʻrganimga qaramay.

Gap murosalarda emas. Oʻylashimcha, gap shundaki, barchamiz oʻzimizning yaxshi hayotimizni boshqa odamlarning hayotlaridan yuqoriga qoʻyamiz. Urushda gʻalati lotereyaga oʻxshagan hissiyot bor. U, albatta, ancha kam darajada boʻlsa-da, yillar davomida Rossiyada mavjud boʻlib kelgan. Ya'ni biz hammamiz istalgan lahzada qamoqqa tushib qolishimiz mumkinligini anglagan holda yashaganmiz. Hatto siz siyosiy befarq boʻlsangiz ham. Chorak tugayotganida mentlar rejani bajarishi kerak, deylik, sizga narkotiklar tashlab qoʻyishadi va siz 7 yilga kesilasiz. Dugonangiz bilan uchrashish uchun shahar markaziga, kafega borasiz, uning yonida miting boʻlyapti, ment boshingizga dubinka bilan uradi, siz yiqilasiz va hushingizga kelganda qarabsizki, nogironsiz. Shunaqa narsalar yuz berishi mumkin edi.

Biz hozir Buchani koʻrib dahshatga tushyapmiz va bu asossiz emas. Lekin, keling, Beslanda nimalar boʻlganini esga olamiz. Garovga olinganlar bilan toʻla boʻlgan maktab tanklar va oʻtsocharlar bilan oʻqqa tutilganini, shiddatli hujum chogʻida juda koʻp bolalar va kattalar halok boʻlganini eslaylik. Ular rossiyalik bolalar edi. Putin oʻshanda ularga achingani yoʻq. Endi nima uchun Buchadagi odamlarga achinishi kerak? Afsuski, bularning barchasi anchadan buyon pishib kelayotgan edi. Afsuski, fashizm Rossiyada ilgaridan hukm surib kelayotgan edi, bu toʻsatdan yuz bergandek tutsak, adolatdan boʻlmasdi. Men oʻzim juda uyalaman. Oʻtgan yillarni eslab, kam ishlaganimni tushunaman. Bundan koʻproq narsani qila olishim mumkin edi. Ammo menda ham shinamlik (komfort) istagi, uyimni ta'mirlash, dam olishga ketish, kitob oʻqish istagi boʻlgan. Insoniy xohish-istaklar… Biroq mamlakatingiz diktaturaga qarab borayotganida, siz bu istaklarga berilib, uning bu yoʻlini davom ettirasiz.

Axir aslida hukumat oʻtgan yillar davomida hatto sodiqlikni emas, sustlikni talab qilgan. Biz uning iltimoslarini bajarib keldik, endi esa biz urushni toʻxtatib, hukumatni almashtirmoqchi boʻlganimizda, bizda buning uchun vosita yoʻq. Bizda muxolifat yoʻq, mustaqil OAVlar yoʻq. Ular yo bloklab qoʻyilgan, yo «Novaya gazeta» kabi faoliyatini toʻxtatishga majbur qilingan. Bizda saylovlar yoʻq, parlament yoʻq. Urushni toʻxtatish uchun qoʻlimizda juda kam qurollar qolgan, lekin bu biz harakat qilmasligimiz kerak, degani emas. “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring