Chaqaloqlar haqidagi 10 hayratlanarli va ilmiy tasdiqlangan fakt

Chaqaloqlar inson hayotining eng nozik, biroq birdek hayratlanarli bosqichini tashkil etadi. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar ba’zan biz o‘ylagandan ko‘ra ancha murakkab va aql bovar qilmas qobiliyatlarga ega bo‘ladi. Quyida mutaxassislari tomonidan tasdiqlangan 10 ta qiziqarli fakt bilan tanishing.

1. Chaqaloqning miyasi tug‘ilganda allaqachon faol
Yangi tug‘ilgan chaqaloqning miyasi tug‘ilish vaqtida kattalar miyasining 25% hajmida bo‘ladi, biroq bu miya tug‘ruqdan so‘ng ham faol ishlaydi. Ilmiy tadqiqotlarga ko‘ra, chaqaloqlar tug‘ilgandan so‘ng 1–2 soat ichida ona yuzi va ovozini ajrata boshlaydi.

2. Yaxshi eshitadi, ammo avval oq-qora ko‘radi
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar 20–30 sm masofada joylashgan obyektlarni ko‘ra oladi. Ular bir necha hafta davomida ranglar o‘rniga asosan oq, qora va so‘ndirilgan toj ranglarni ajrata oladi.

3. Tez yurak urishi — sog‘lom belgi
Chaqaloqlarda yurak urish chastotasi kattalarnikidan ancha yuqori — taxminan 120–160 marta/daqiqa. Bu miyaga va organlarga yetarli kislorod yetib borishini ta’minlaydi.

4. Hid va ovozni tug‘ilgandoq tanib oladi
Tug‘ruqdan so‘ng bir necha soat ichida chaqaloq ona hidini va ovozini ajrata oladi. Bu esa emizish jarayonini osonlashtiradi va ona bilan munosabatni mustahkamlaydi.

5. Tana haroratiga sezgirligi yuqori
Chaqaloqlar tana haroratidagi ozgina o‘zgarishlarga juda sezuvchan. Shuning uchun ularni ortiqcha sovitish yoki isitish tavsiya etilmaydi. Ko‘p pediatrlar "bir qatlam ortiq" qoidasiga amal qilishni tavsiya qiladilar — ya’ni kattalar nimada bo‘lsa, chaqaloq bitta qo‘shimcha qatlamda bo‘lishi kerak.

6. Hali tili chiqmasa ham nutqiy qobiliyat rivojlana boshlaydi
Ilmiy tadqiqotlarga ko‘ra, chaqaloqlar 2 oylikdan boshlab intonatsiya va talaffuz farqlarini ajrata olish qobiliyatiga ega. Bu ularning keyinchalik gapirishni o‘rganishi uchun poydevor bo‘ladi.

7. Chaqaloqlar ko‘p uxlaydi – bu miya o‘sishi uchun zarur
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar kuniga 14–17 soat uxlaydi. Uyqu vaqtida miyada neyron aloqalar shakllanadi va ma’lumot qayta ishlanadi. Bu ulkan neyroplastik jarayonning bir qismi hisoblanadi.

8. Ko‘z kontakti — erta rivojlanish belgisi
Chaqaloqlar 6 haftalikdan boshlab ko‘zga tikilib qarashni boshlaydi. Bu — nevrologik rivojlanishda muhim bosqich bo‘lib, mutaxassislar bu orqali autizm va boshqa neyrorivojlanish holatlarini erta aniqlash imkoniyatiga ega.

9. Quloq shakli DNKga xos “imzo” hisoblanadi
Chaqaloqning quloq shakli unga xos genetik “imzo” bo‘lib, identifikatsiya qilishda ahamiyatga ega. Ba’zi holatlarda hatto quloq tuzilishi orqali ayrim sindromlarni erta aniqlash mumkin.

10. Har bir chaqaloqda 300 ta suyak bo‘ladi
Kattalarda 206 ta suyak bo‘lsa, chaqaloqlarda tug‘ilganda 300 tagacha suyak bo‘ladi. Bu suyaklar o‘sish va rivojlanish davomida birlashib boradi. Shu sababli, chaqaloqlar juda egiluvchan va mo‘rt tuzilishga ega.

Chaqaloqlar — nafaqat muhabbat va mehrning timsoli, balki tabiatning eng hayratlanarli va mukammal ijodlaridan biri. Ilmiy asoslangan bu ma’lumotlar chaqaloqlarga yangi nigoh bilan qarashga, ularni tushunish va to‘g‘ri parvarishlashga yordam beradi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!