“Baland shoxda qizil olma pishgan ekan...”

Jonon Qoratoy qovun-tarvuzga urush ochdi, qurtlagan mevaga ishorat qildi

Ichki kasalliklar va kardiologiya mutaxassisi professor, doktor Jonon Qoratoy Ramazon hayiti munosabati bilan tayyorlanadigan shirinliklar haqida gapirar ekan, yoz mevalaridan qaysi birida qurt bo‘lsa, o‘sha mevani yeyishni tavsiya qildi.

“Bayramda shirinlik o‘rniga pista, yong‘oq yeng”

Ramazon hayiti to‘g‘risida so‘z yuritgan Qoratoy, jumladan, bunday dedi: Yaqinlashib kelayotgan Ramazon hayitining yana bir nomi “Shirinlik bayrami”dir. Hozirdanoq bayramga atab shirinliklar pishirish boshlandi.

Har bir kishiga bayramni yaxshi o‘tkazishini tilayman. Ammo shirinlik yemasligingizni istayman. Chunki unda sog‘liqqa jiddiy zarar yetkazadigan jo‘xori siropi bor. Jo‘xori siropi tarkibidagi shakar oq shakardan ko‘ra hujayralarimizni yetti barobar ko‘p buzadi, jigarimizni yog‘lantiradi. Agar semiz bo‘lsangiz, qon bosimingiz bo‘lsa, qand kasalligingiz bo‘lsa, shakar qo‘shilgan hech narsa yemasligingizni maslahat beraman.

Bizda albatta bayramda shirinlik ulashiladi, bu – azaliy an’anamiz. Ammo ikrom etdi – yemasak ayb bo‘ladi, deyish bo‘lmaydi. Zero, har kim o‘z sog‘ligi uchun o‘zi qayg‘urishga majbur. Ramazon bayramida shirinlik o‘rniga pista, yong‘oq ikrom etsinlar. Anjir, o‘rik qoqi va danakli mayiz sog‘likka foydali shirinliklardir. Bolalarga ham shirinlik tarqatish o‘rniga ana shularni bersinlar. Shakar – eng shirin zahardir. Bayramimizni zaharlamaylik.

“Eng foydali meva qurtlagan olma”

Yozda turli-tuman mevalar pishib qoladi. Tarvuzni pishloqqa qo‘shib yeyuuvchilar ham bo‘ladi... mevasiz kuni o‘tmaydiganlarga nima deysiz?

Men tarvuz parhezi nima ekanini bilmayman. Ammo tarvuz, qovun triglitserid degan xatarli yog‘larni ko‘paytiradi, qonda siydik kislotasini oshiradi. Bu gaplarni havodan olib gapirmayapman, bemorlarning ahvolidan kelib-chiqib aytyapman. Ammo, albatta, qurtlagan olma yeng, qishloq xo‘jalik kimyosi zaharlariga to‘yingan mevalarni yemang deyman. Qovun, tarvuzning suvi shakardir. Qand kasalingiz bo‘lsa, ichki kasalligingiz bo‘lsa bu kasalliklaringiz yanada kuchayadi va jigaringiz, qorningiz, tomog‘ingiz, hamma joyingizni yog‘lantirasiz. Eng foydali meva qurt tushgan olma va zaytundir.

Mevasiz kun o‘tmaydi-ku yozda... gilos, qulupnay...shundaymi?..

Xorijda e’lon qilingan bir maqolada kichik yoshdanoq semirib ketish bolaning o‘qishiga va hofizasining buzilishiga sabab bo‘ladi, deyiladi. Vaqti-vaqti bilan yesangiz bo‘ladi ularni. 1950 yilda Amerikada mevalar ustidan tadqiqot o‘tkazilganda bir dona olmada 4,5 milligram temir moddasi borligi ayon bo‘lgan edi. Ammo ayni tadqiqot 1998 yilda o‘tkazilganda 26 ta olma yeganda 0.18 milligram temir olinishi ma’lum bo‘ldi. O‘shandan beri yana yigirma yil o‘tdi – olma tarkibida bugun qancha temir moddasi qoldi – Xudo biladi uni. Bugun meva yegan odam faqat fruktoza bilan oziqlanadi va butun kasalliklarning sababchisi shu o‘zi. Shuning uchun yemang demoqdaman. Yemasangiz nima bo‘ladi?.. Qurtni topsangiz yeysiz mevani. Fruktoza qorinda yong‘in sodir qiladi. Bundan tashqari uning tarkibida qishloq xo‘jalik kimyosining zaharlari bor... Jami kasalliklarning manbasi ana o‘sha kimyoviy dorilardir: yurak, autizm, parkinson, altsgemer xastaliklari boshlanadi. Buning ortida insulin balandligi yotadi. Un va non ham shularning sirasiga kiradi.

Manba: muslim.uz “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring